INTRA UTERİN İNSEMİNASYON(IUI)
AŞILAMA
Intra uterin inseminasyon ya da aşılama çeşitli tekniklerle yıkanmış spermlerin, cinsel ilişki olmaksızın, bir kanül aracılığı ile direk rahim içine verilmesidir. Yüksek konsantrasyondaki hareketli spermlerin servikal mukus atlanarak uterus içine verilmesi ile fallop tüplerine ulaşan sperm sayısı çoğaltılıp döllenme ve gebelik ihtimali artırılabilmektedir.
Kadının kendi yumurtlamasının olduğu aylarda doğal yumurtama zamanında veya ilaçlarla bir veya iki yumurta geliştirilerek bunları iğne ile çatlatarak yumurtaların çatladığı saatlerde uygulanır. Hastaneye yatış gerektirmeyen ağrısız bir yöntemdir. Tüp bebek yöntemine göre daha basit, ucuz, fizyolojik ve daha az zahmetlidir.
Aşılama daha az karışık bir yöntem olması nedeniyle birçok duruma bağlı infertilitenin tedavisinde, daha karmaşık yöntemler olan in vitro fertilizasyon (IVF-Tüpbebek) veya intrasitoplazmik sperm injeksiyonu (ICSI) öncesi uygulanan bir başlangıç tedavisidir. Kabul edilir bir başarı oranına sahiptir ve diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında çok daha düşük maliyete sahip etkili bir yöntemdir.
AŞILAMA VE TÜPBEBEK ARASINDAKİ FARK
Aşılama ve tüp bebek tedavisi (IVF), gebe kalmakta zorluk çeken bir kişiye yardımcı olmak için kullanılan infertilite tedavileridir
-
-
- Aşılama tedavisi tüp bebek tedavisine göre daha kolay ve düşük maliyetli bir tedavi seçeneğidir.
- Aşılama tedavisinin gebelik oranı tüpbebek tedavisine göre daha düşüktür.
- Aşılama tedavisinde ilaç dozunu daha düşük dozlarda kullanılır.
- Aşılama tedavisi süreç olarak 10-12 gün kadar sürerken, tüp bebek tedavisinin süreci 17-18 gündür.
- Aşılama ile IVF arasındaki temel farklar, döllenmenin gerçekleştiği yerde yatmaktadır. Aşılama, özel olarak yıkanmış semenin spekulum ve kateter kullanılarak doğrudan hastanın rahmine yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir. Böylece sperm yumurtaya doğru yolculuğunun geri kalanını tamamlayabilir. Aşılama döllenme geleneksel bir gebelikte olduğu gibi vücut içinde gerçekleşir. IVF’de döllenme , vücudun dışında bir laboratuvarda gerçekleşir. IVF ‘de laboratuvarda sperm ve yumurtanın birleştirildiği ve ortaya çıkan embriyoların implantasyon ve gebelik için rahme transfer edildiği dış döllenmeyi içerir.
-
AŞILAMA SÜRECİ
Aşılama işlemi toplamda ortalama 15 gün sürmektedir. Bu süre boyunca ultrason yardımı ile işlemin takibi yapılır.Aşılama süreci kadının aylık adet döngüsünün başlangıcında başlar sadece birkaç hafta sürer.
- YUMURTALIKLARIN UYARILMASI : Aşılama döneminde, yumurtalıkların uyarılması amacıyla dışarıdan ilaç verilmektedir. Bu verilen ilaçların hedefi yumurtalıklarda sağlıklı bir şekilde folikül (içinde yumurta hücresi bulunduran yapı) gelişimini sağlamaktır.
- İZLEME :Folikül gelişimini izlemek ve aşılama için ideal zamanı belirlemek amacıyla ultrason ile takip edilecektir.
- YUMURTLAMA İNDÜKSİYONU :Kadına tam doğru zamanda hCG hormonu enjeksiyonu yapılarak yumurtlama tetiklenir.
- SEMEN ÖRNEĞİ VERİLMESİ: Ejakülasyondan 2-5 gün uzak durulduktan sonra klinikte semen örneği alınır.
- SPERM YIKAMA :Sağlıklı , hareketli spermleri hareketsiz spermlerden ve diğer seminal hücrelerden ve sıvıdan ayırmayı içerir. Semen küçük bir hacimde yoğunlaştırılır.
- AŞILAMA İŞLEMİ :İşlem günü, yumurtlama yaklaştığında, vajinaya bir spekulum yerleştirilir ve serviks bölgesi nazikçe temizlenir. Çok hareketli spermin yıkanmış örneği, steril, esnek bir kateter kullanılarak rahime iletilir.Spermin, yumurtayı dölleyerek embriyo oluşturması ve rahim duvarına tutunması beklenir.
AŞILAMA BAŞARI ORANLARI
Aşılama yıllardır kullanılmasına rağmen etkinliği hala tartışmalıdır. Aşılama işleminin zamanlanmış cinsel ilişkiye oranla üstünlüğünün olmadığını düşünenler olduğu gibi çok yüksek başarı oranı bildirilenlerde vardır.
Aşılama için kullanılan kadın veya erkekteki infertilite sebebi, spermin kalitesi, sperm yıkama metodu, ovulasyonda kullanılan ilaçlar, ovulasyon takibi gibi çoğu faktör gebelik faktörünü etkilemekte ve bundan dolayı sonuçlar çok farklı olmaktadır. Fakat kadına ait bir problemin olmadığı, spermleri normal olan hipospadia, retrograd ejekülasyon, impotans, ağır premature ejekulasyonu olan erkek hastalarda başarı çok yüksektir.
Aşılama genellikle 35 yaşın altındaki kadınlara önerilir, çünkü bu yaş aralığındaki kadınların 35 yaş üstü kadınlara göre daha yüksek bir başarı oranı vardır .
Çeşitli yayınlarda yönteme bağlı farklı gebelik oranları bildirilmiştir. Genel olarak başarı şansı kullanıldığı duruma göre değişir. Uygun kişiye, uygun teknikle doğru zamanda yapıldığında gebelik şansı artar. Literatürde başarı oranları %4- 20 arasında değişmektedir.
Sonuç olarak, aşılama infertilitenin tedavisinde kabul edilebilir başarı oranına sahip mutlaka denenmesi gereken bir yöntemdir. Çeşitli değişkenler içerisinde sadece kadın ve erkek yaşı anlamlı biçimde aşılama başarı oranını etkilemektedir. Kadın ve erkek yaşları ne kadar düşükse başarı oranı o derece yüksektir.