ERKEKTE İLK MUAYENE

Erkeklerde infertilite tanısı, kişisel öykü, yaş ve fiziki muayene ile başlar. Özellikle testislerin incelenmesi ve sperm analizi gibi temel testler, erkek üreme sağlığındaki bozuklukları belirlemek için büyük önem taşır. Erkekte infertilite açısından değerlendirme şu aşamalardan oluşmaktadır:

1-Muayene Anamnez (​Tıbbı öykü),Fizik muayene
2-Semen analizi
3-Tanıya yardımcı sperm testleri

• • • • • Sperm Fonksiyon Testleri,
        • Sperm Antikor Testleri
        • Sperm DNA testleri

4-Laboratuar testleri

• • • • • Hormon testleri
        • Genetik testler
        • İdrar analizleri
        • Semen kültürü

5-Testis Biyopsisi
6-Görüntüleme Yöntemleri

İnfertil erkeğin değerlendirilmesinde pek çok test mevcuttur. Ancak ne her erkek tek bir test ile yeterinde değerlendirilebilir ne de bütün testler her hastaya mutlaka yapılmalıdır. İnfertil erkeğin incelenmesinde ilk değerlendirme ucuz, hızlı ve non-invazif olmalıdır. Bu değerlendirmede amaç, altta yatan patolojinin hangi düzeyde olduğunu ortaya koymaktır. Bununla birlikte kadının da eş-zamanlı değerlendirilmesi gerekir. Ancak bu şekilde gereksiz girişimlerden ve istenmeyen yan etkilerinden kaçınılarak uygun tedavi seçimi yapılabilir.

SPERMİYOGRAM

Semen analizi olarak da bilinen spermiyogram, spermin miktarını, kalitesini ve hareketliliğini değerlendiren bir laboratuvar testidir. Erkek doğurganlığını değerlendirmek için kullanılan yaygın bir testtir. Test, erkekten bir meni örneği alınarak ve ardından mikroskop altında analiz edilerek gerçekleştirilir.
Spermiyogramın sonuçları ;

• Üretilen semen hacmi
• Konsantrasyon veya her mililitre semen içindeki toplam sperm sayısı
• Hareketlilik veya hareket eden sperm yüzdesi
• Morfoloji veya normal şekle sahip görünen sperm yüzdesi
• Üreme sisteminde enfeksiyon belirtileri hakkında bilgi sağlayabilir.

TANIYA YARDIMCI SPERM TESTLERİ

Semen analizinde herhangi bir anormallik varsa yapılır;

• Sperm Fonksiyon Testleri: Sperm molitesinin ve membran özelliklerinin araştırılmasına yönelik yapılır.
• Sperm Antikor Testleri: Antisperm antikorlarının infertiliteye yol açma mekanizmaları ya spermin taşınmasını ya da sperm-oosit(yumurta)etkileşimini bozmasıdır. ASA, doğrudan veya dolaylı testlerle ölçülebilir.
• Sperm DNA testleri: Fertilizasyonun gerçekleşmesi için sperm çekirdeğinde DNA bütünlüğünün korunması gerekir. Sperm DNA hasar testi henüz yaygınlaşmasa da gebelik şansının aratılabileceği ortaya konmuştur.

LABORATUAR TESTLERİ

• ERKEK İNFERTİLTİTE HORMON TESTLERİ
  Hormonlar erkek doğurganlık sürecinde son derece önemli bir rol oynar. GnRH (gonadotropin salgılatıcı hormon), hipofiz bezini uyaran bir hormondur. Hipofiz bezi testislerin sperm üretmesini sağlayan FSH (folikül uyarıcı hormon) ve testosteron hormonunun düzenli salgılanmasını sağlayan LH(lüteinize edici hormon)’ı salgılar. Testisler tarafından üretilen testosteron, cinsel dürtü ve sperm üretiminin yanında, erkeklerin penis ve testislerin büyüyerek gelişmesini, sesin kalınlaşmasını, kas ve kemiklerin güçlenmesini de sağlamaktadır. Bu hormonlardan herhangi birinin eksikliği, sperm üretimi ve kalitesiyle ilgili önemli sorunlara neden olabilir. Ayrıca, infertilite ile ilgili bazı sorunlar (normal ereksiyon ve boşalma işlevi gibi) de yeterli hormon seviyelerine ve dengesine bağlıdır.
  Anormal infertilite testlerinde (sperm sayısının 10 milyonun altına düşmesi ,anormal semen analizi sonuçları veya anormal sperm DNA testi sonuçları gibi) hormonal inceleme rutin olarak istenir. Ayrıca, düşük testestron belirtileri gösteren , muayenesinde hormonal bir bozukluğu düşündüren bulgusu olan veya hormonal sistemi etkileyecek herhangi bir ilaç kullanım öyküsü olan hastalara da hormonal değerlendirme yapılmalıdır.
  Hormon testlerine koldan alınan kandan bakılmaktadır. Çoğu hormon testi (estradiol, FSH, LH, TSH, prolaktin) günün herhangi bir saatinde yapılabilir, ancak testosteron seviyeleri için kan testi sabah 7:00 ile 10:00 arasında yapılmaktadır.
  İnterfilite sorunlarında FSH ve total testosteron rutin olarak istenmektedir.  Prolaktin, Estradiol(E2), TSH(Tiroid uyarıcı hormon) ve diğer hormonlar (DHEAS, AMH, progesteron, HCG) rutin olarak değil ama belirli durumlarda kontrol edilmektedir.
• • • FSH(Folikül stimüle hormon) : FSH testi ile sperm sayısının azlığı, hipogonadizm ve testis fonksiyonları gibi konulara dair inceleme yapılır. FSH, sperm üretmek (spermatogenez) için gereklidir.
    • LH (Lüteinize edici hormon): Üreme sağlığını desteklemek için erkeklerde testosteron hormonlarını harekete geçirir. Testosteron hormonunun düzenli salgılanmasını sağlayan bir hormondur.
    • TSH (Tiroid uyarıcı hormon ) :Tiroid sorunları erkek kısırlığının nispeten nadir bir nedenidir. Ancak, hem şiddetli hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid) hem de hipotiroidizm (az aktif tiroid) bazı erkeklerde sperm üretimi ve sperm kalitesiyle ilgili sorunlara yol açabilir.
    • Prolaktin :Gonadotropin (LH ve FSH) salgısını azaltabilen ve dolayısıyla testosteron seviyelerini düşürebilen bir beyin hormondur.
    • E2(Estradiol):Çok yüksek estradiol seviyeleri sperm üretimi ve kalitesini olumsuz etkileyebilir
• GENETİK TESTLER

Genetik anomali sıklığı sperm sayısı azaldıkça artış göstermektedir. Genetik değerlendirmenin sperm sayısı 10 milyon/ml atında olan her infertil olguda yapılması önerilmektedir. Genetik testler, bebekte oluşabilecek kromozom bozukluklarını, metabolik ve genetik problemleri öngörmede ve önlemede, testislerde sperm yapımının varlığını öngörmede büyük yarar sağlar.

• İDRAR ANALİZİ

İdrarda beyaz kan lökosit (beyaz kan hücreleri) varlığı idrar yolu enfeksiyonunu veya prostat enfeksiyonunu gösterir. İdrarda önemli sayıda sperm bulunması idrar torbasına semen kaçtığına işaret eder.

• SEMEN KÜLTÜRÜ

Test, erkek genitoüriner sisteminde enfeksiyona neden olabilecek potansiyel patojen mikroorganizmaları tespit etmeyi amaçlar. Kültür, örnekte pozitif bakteriyel semen tespit ettiğinde, hangi antibiyotiğin en uygun olduğunu bildiren bir antibiyogram yapılır. Buna göre antibiyotik kullanılır.

TESTİS BİYOPSİSİ

Semen analizinde çok düşük sayıda sperm olması veya hiç olmaması durumunda yapılır. Alınan örnekler mikroskop altında incelenerek sperm hücresi aranır. Bu yöntemle testislerin sperm üretimi hakkında bilgi sahibi olunur.

GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Erkek üreme sisteminin incelenmesi için yaygın kullanılan görüntüleme yöntemleri; Skrotal ultrasonografi (USG), manyetik rezonans görüntüleme (MRG), Transrektal US (TRUS),tomografi sonoelastografi, venografi ve vazografidir. Bu tetkikler uygun görüldüğünde istenmekte ve radyoloji bölümü tarafından yapılmaktadır.