Yardımcı Özel Teknikler
Aşılama ve tüp bebek çoğu hasta için etkili olduğu kanıtlanmış yerleşik tedavilerdir. Son yıllarda rutin tüp bebek işlemleri sırasında başarı şansını artırma amacıyla bir çok ek tedavi seçeneği ortaya çıkmıştır. Bu ek tedavi seçenekleri kanıtlanmış doğurganlık tedavilerine ek olarak sunulabilen, genellikle ek bir maliyete neden olan, isteğe bağlı, temel olmayan tedavilerdir. Bu tekniklerden bazıları gebelik veya canlı doğum oranlarını artırmakta, düşük riskini azaltmakta, gebeliğe ulaşma süresini hızlandırmaktadır. Bazıları ise deneyseldir veya düzgün bir şekilde test edilememiştir, bu nedenle bebek sahibi olma şansını gerçekten etkileyip etkilemedikleri bilinmemekte ve öne sürülen etkiyi gösterip göstermediği sorgulanmaktadır. Bu bakımdan yardımcı teknikleri planlayan çiftler tedavi ile ilgili yaşanabilecek tüm olasılıklar, riskler, başarısızlık ihtimalleri konusunda detaylı bir şekilde bilgi almalıdır.
Pek çok hastalığın tedavisinde olduğu gibi, infertilite üzerine henüz kesinleşmemiş, ön çalışma ve araştırma evresinde olan gelişmeler çözüm yolu olarak gösterilmektedir. Tedaviye ihtiyaç duyan insanlar tarafından yeni bir umut ışığı olarak görülen bu gelişmeler hastalar arasında büyük heyecan yaratırken pratiğe dönüştürüldüklerinde çoğu zaman hayal kırıklığına neden olmaktadır.
Günümüzde bazı tedavilerde randomize kontrollü bir çalışma olmaksızın kullanımının örneği bulunmaktadır. Bazı durumlarda ise randomize kontrollü çalışmalar tekniğin etkisiz olduğunu göstermesine rağmen kullanılmaktadır.
Canlı doğum oranını artırdığı iddia edilen herhangi bir yeni yardımcı tekniğin öncelikle uygun hayvan modellerinde, sonrasında klinik denemelerde, sonrasında randomize kontrollü çalışmalar düzenlenerek güvenilirliği ve etkinliği açısından test edilmeli, bu denemelerden sonra yöntem başarılı ise hasta gruplarına rutin olarak uygulanmalıdır. Ayrıca prosedürün uzun vadede güvenilirliğini belirlemek için daha ileri gözleme dayalı çalışmalar yapılmalıdır.
İnfertilite tedavisine ek olarak sunulan bazı özel yardımcı teknikler:
PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı): PGT günümüz de Tüp bebek tedavilerin de yaygın olarak kullanılan bir genetik incelemedir. Tüp bebek tedavisi esnasında gelişen embriyoların henüz anne rahmine yerleştirilmeden genetik inceleme yapılmak sureti ile sağlıklı embriyoların transfer olanağını sağlamaktadır.
IMSI (İntracytoplasmic Morphologically Selected Sperm İnjection): Mikroskop altında yüksek büyütme ile seçilen sperm kullanarak IVF başarı şansını artıran bir üreme teknolojisidir.
Embriyoskop: Embriyo gelişiminin tüm basamaklarının embriyonun dış ortama çıkarılmasına gerek kalmadan transfere kadar yakın takip yapılmasına olanak sağlayan sistemdir.
Sperm Mikroçip (Mikroakışkan Çip Yöntemi): Mikroçip yöntemi sayesinde DNA hasarlı spermler, immotil spermler ve morfolojik olarak düzgün olmayan spermler elenerek daha kaliteli spermler seçilmektedir.
MACS (Manyetik Aktiveli Hücre Ayırma): Apoptozis (programlanmış hücre ölümü) belirtileri göstermeyen ve DNA’sı sağlam spermlerin seçilmesine olanak tanıyan bir immünomanyetik tekniktir.
PICSI (İntracytoplasmic Morphologically Selected Sperm İnjection): Sperm hücrelerinin hyaluronik asit (HA) adı verilen bir maddeye bağlanabilme özelliğine göre seçiminin yapılması esasına dayanmaktadır.
Assisted Hatching (Embriyo Duvarının Açılması): Tüp bebek tedavilerinde Transfer öncesi embriyonun embriyoyu çevreleyen zarın inceltilmesi veya açılması işlemidir.
Blastokist Transferi: Blastokist, yumurtanın sperm ile birleşmesi sonucundan embriyo haline geldikten sonraki 5. güne ulaşmış halidir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan yöntemlerden blastokist transferi için en uygun zamanın embriyonun gelişiminin 5. günü olarak belirlenmiştir.
KO-Kültür(Yapay Rahim): Embriyoların transfer öncesi endometrium dokusundan alınan hücreler ile doğala yakın bir ortamda gelişimlerine izin veren sistemlerdir.
Embriyo Glue (Embriyo Yapıştırıcı ): Embriyo Glue, embriyo transferi sırasında kullanılan yeni bir kültür ortamıdır. İçerisinde bulunan hyaluronan adlı maddenin etkisiyle, embriyonun rahim içerisinde tutunma şansı artmaktadır.
İn Vitro Maturasyon: Hormon enjeksiyonları uygulanmadan olgunlaşmamış oositlerin (yumurtaların) toplanması ve laboratuvar ortamında olgunlaştırılması işlemidir.
Havuz Yöntemi: Tüp bebek sürecinde yumurtalar birkaç kez toplanır ancak transfer edilmez. Yeterli sayıda yumurtaya ulaşılana kadar toplanan yumurtaların dondurulmasına havuz yöntemi adı verilir.
PRP (Platelet Rich Plasma ): PRP yöntemi son yıllarda tüp bebek (IVF) süreci içerisinde infertilite (kısırlık) , yumurtalık rezervini iyileştirmek, yumurta kalitesini arttırmak, rahim içi endometrium (embriyonun tutunması için hazır olan tabaka) dokusunun uygun kalınlığa gelmesi için ve endometrial reseptiviteyi iyileştirmek için kullanılmaktadır.
HLA-G: Embriyoların içinde büyüdüğü kültür sıvılarında HLA-G antijeni bulunup bulunmadığının araştırılmasıdır.
ROSİ (Round Spermatid Enjeksiyonu ): Normalde yumurtayı dölleme yeteneği zayıf olan ancak mayoz bölünme geçirerek genetik olarak yarıya düşmüş olgunlaşmamış öncüllerinin, yani yuvarlak spermatidlerin mikroenjeksiyon işleminde kullanılmasıdır.
Rahim Dinlendirme : Uygun kalitedeki tüm embriyolar 5 ya da 6.gün blastokist aşamasında iken dondurarak, o ay transfer yapmadan 1-2 ay kadar rahim dinlendirilir.
ERA (Endometriyal Reseptive Analiz) :Her kadına özgü, embriyo transferi için en uygun zaman olan endometrial reseptiviteyi değerlendirir.
Mitoscore / Mitoskor :Embriyoların enerji durumunu gösteren bir testtir. MitoSkor Testi ile Mitokondri yapıların içerdiği DNA miktarı (mtDNA) ölçülür. Böylelikle en sağlıklı embriyolar seçilir.
Eksozom Tedavisi : Hücreler tarafından salgılanan küçük veziküller olan eksozomların, hastalıkların tedavisi veya doku yenilenmesi amacıyla kullanıldığı bir biyoterapi yöntemidir.
Bu özel yardımcı tekniklerin kullanımının her tüp bebek sürecinin standart bir parçası olmadığını ve her durumun özel olduğunu unutmamak önemlidir. Kullanımı, bireysel hasta koşullarına ve sağlık profesyonellerinin önerilerine bağlıdır.