Assisted Hatching – Destekli Yuvalama

Assisted Hatching (Destekli Yuvalama), tüp bebek (IVF/ICSI) tedavilerinde, embriyonun etrafındaki koruyucu tabaka olan zona pellucida’nın inceltilmesi veya üzerinde küçük bir açıklık oluşturulması yoluyla, embriyonun rahim duvarına tutunma (implantasyon) sürecini kolaylaştırmayı amaçlayan bir laboratuvar tekniğidir.

Assisted Hatching’in Rolü ve Önemi

Her yumurta hücresi ve gelişen embriyo, “Zona Pellucida” (ZP) adı verilen jelatinimsi, şeffaf ve koruyucu bir zar ile çevrilidir. Bu zar, embriyonun ilk gelişim aşamalarında hayati bir koruma sağlar. Doğal bir hamilelikte embriyo, rahme doğru ilerlerken büyüyerek bu zarı açar ve “yuvalama” (hatching) adı verilen süreçle rahme tutunur.

Ancak, Tüp Bebek (IVF/ICSI) tedavilerinde kullanılan ilaçlar veya laboratuvar kültür ortamları gibi çeşitli faktörler, Zona Pellucida’nın beklenenden daha kalın veya sert olmasına yol açabilir Bu durumda embriyonun zarından çıkması zorlaşabilir ve rahim duvarına tutunma süreci olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle tüp bebek tedavilerinde, özellikle dondurulmuş ve çözülmüş embriyolarda, embriyoyu saran zarın laboratuvar ortamında inceltilmesi veya kontrollü bir şekilde açılması gerekebilir.

Assisted Hatching Hangi Durumlarda Uygulanır?

Assisted Hatching, her hastaya rutin olarak uygulanan bir işlem değildir. Aşağıdaki kriterlerden bir veya birkaçının mevcut olduğu durumlarda, embriyonun rahim duvarına tutunma sürecini desteklemek amacıyla bu teknik önerilmektedir:

• Hasta ile İlgili Faktörler
  • İleri Anne Yaşı: 35 yaş ve üzerindeki kadınlarda, zona pellucida tabakasının doğal olarak kalınlaşması veya sertleşmesi eğilimi görülebilir.
  • Tekrarlayan Tüp Bebek Başarısızlığı: Daha önce birden fazla yüksek kaliteli embriyo transferine rağmen gebelik oluşmamışsa uygulanır.
  • Yüksek Bazal FSH Seviyesi: Yumurta rezervinin azaldığını gösterebilen, 12 mIU/mL ve üzeri FSH değerlerinde uygulanabilir.
• Embriyo ile İlgili Faktörler
  • Kalın veya Anormal Zona Pellucida: Embriyoların mikroskobik değerlendirmesinde zarın 15 µm’den kalın olması veya yapısının bozuk görünmesi durumunda uygulanır.
  • Zayıf Embriyo Gelişimi: Embriyo bölünme hızının yavaş olması veya genel yapısının iyi olmaması durumunda destek amaçlı kullanılabilir.
• Tedavi Protokolü ile İlgili Faktörler
  • Dondurulmuş Embriyo Transferleri: Dondurma ve çözme işlemleri, embriyonun dış zarının sertleşmesine neden olabilir. Bu nedenle, çözülen embriyolara sıklıkla AH uygulanır.
  • Preimplantasyon Genetik Testi (PGT): Genetik tarama veya biyopsi yapılacak embriyolarda, işlem öncesinde zarın inceltilmesi gerekebilir.

Assisted Hatching (AH), tüm tüp bebek hastalarına rutin olarak uygulanan bir yöntem değildir. Bilimsel çalışmalar, özellikle embriyonun yuvalanma potansiyelinin düşük olduğu düşünülen, belirli risk gruplarındaki hastalarda fayda sağlayabileceğini göstermektedir.

 Assisted Hatching  İşlemi

Assisted Hatching, tüp bebek tedavilerinde tamamlayıcı bir laboratuvar tekniğidir ve genellikle 3. veya 5. gün embriyolarına uygulanır. Bu işlem, embriyonun etrafındaki koruyucu zar olan zona pellucida üzerinde küçük bir açıklık oluşturarak, embriyonun rahim duvarına tutunma sürecini kolaylaştırmayı amaçlar. İşlem, yüksek teknolojili mikroskoplar ve özel ekipmanlar kullanılarak, deneyimli embriyologlar tarafından gerçekleştirilir.

Günümüzde başlıca üç farklı yöntem kullanılmaktadır:

• Lazer Yöntemi
  • Günümüzde en modern, hızlı ve kontrollü yöntem olarak kabul edilir.
  • Uygulama: Çok düşük dozda bir lazer ışını gönderilerek, zar üzerinde istenilen büyüklük ve genişlikte son derece hassas bir açıklık oluşturulur.
  • Avantajları:
    • Embriyoya en az zarar verme ihtimali.
    • İşlem çok kısa sürer.
    • Embriyoların yıkanması gerekmez ve kendi kültür ortamında işlem yapılabilir.
    • Özellikle genetik test (PGT/biyopsi) yapılacak embriyolarda da tercih edilir.
• Kimyasal Yöntem (Asit Tirode)
  • Günümüzde lazerin yaygınlaşmasıyla daha az tercih edilen bir yöntemdir.
  • Uygulama: Genellikle “Asit Tirode” adı verilen özel bir solüsyon, ince bir pipet (mikropipet) ile zona pellucida’nın küçük bir bölgesine uygulanarak o bölge eritilir ve bir açıklık oluşturulur.
  • Dezavantajları:
    • Solüsyonun toksik özellikleri nedeniyle embriyoya zarar riski mekanik ve lazer yöntemlerine göre daha yüksektir.
    • İşlem sonrası embriyoların dikkatlice yıkanması gerekir.
• Mekanik Yöntem
  • Diğer yöntemler kadar yaygın olmasa da, kullanılan bir alternatiftir.
  • Uygulama: Embriyo sabit tutularak, çok ince bir mikro iğne ile zara yumuşak bir basınç uygulanır. İğne ile fiziksel olarak delinen veya çizilen zarda, genellikle çapraz bir çizgi şeklinde açıklık elde edilir. Bu işlem, embriyoya doğrudan temas gerektirdiği için yüksek dikkat ve deneyim ister.

Uygulanacak en uygun ve güvenli teknik, embriyologlar tarafından embriyonun durumuna göre belirlenir.

Assisted Hatching’in Avantajları ve Riskleri

Avantajları ve Potansiyel Faydaları

• • İmplantasyon Şansını Artırabilir: En temel avantajı, embriyonun rahim duvarına tutunma (implantasyon) şansını artırmasıdır. Özellikle zona pellucida’sı kalın veya sert olan embriyolarda, doğal bir engelin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
  • Klinik Gebelik Oranlarını Yükseltebilir: Özellikle tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan, ileri yaştaki hastalarda veya dondurulmuş embriyo transferlerinde klinik gebelik oranlarını iyileştirebilir.
  • Kişiselleştirilmiş Tedavi İmkanı Sunar:
    Embriyonun ihtiyaç duyduğu desteği sağlayarak, tüp bebek tedavisinin bireye özel şekilde optimize edilmesine katkıda bulunur.

Olası Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• • Embriyoya Zarar Riski (Çok Düşük): İşlem sırasında embriyonun hasar görme ihtimali çok düşük de olsa mevcuttur. Ancak bu risk, deneyimli merkezlerde ve lazer gibi modern yöntemlerle en aza indirilmiştir.
  • Monozigotik (Tek Yumurta) İkiz Gebelik İhtimali: Bazı çalışmalar, AH sonrası tek yumurta ikizi gebelik ihtimalinde çok hafif bir artış olabileceğini göstermiştir. Bu tür gebelikler, tekil gebeliklere kıyasla daha yüksek tıbbi riskler taşıyabilir.
  • Kesin Sonuç Garantisi Yoktur: Assisted Hatching uygulansa dahi, embriyonun tutunmama olasılığı her zaman vardır. Genetik faktörler, rahim içi koşullar veya diğer biyolojik değişkenler sonucu etkileyebilir.

Genel Değerlendirme ve Öneriler

Assisted Hatching, embriyonun dış zarını (zona pellucida) incelterek veya küçük bir açıklık oluşturarak embriyonun rahim duvarına tutunma (implantasyon) şansını artırmayı amaçlayan mikromanipülasyon tekniğidir.Bu işlem, özellikle ileri yaş, embriyo zarının kalın olduğu vakalar, tekrarlayan implantasyon başarısızlıkları veya dondurulmuş embriyo transferleri gibi durumlarda embriyonun rahme tutunmasını kolaylaştırmak için uygulanır. Yöntemin etkinliğiyle ilgili bilimsel çalışmalar, bazı hasta gruplarında implantasyon oranlarında artış gösterse de, Assisted Hatching’in her olguda rutin olarak uygulanması önerilmemektedir.

Öneriler

• • Hasta Seçimi: Assisted Hatching özellikle 38 yaş üzeri kadınlar, kalın zona pellucida’ya sahip embriyolar ve birden fazla başarısız IVF denemesi geçirmiş hastalar için düşünülebilir.
  • Kişiselleştirilmiş Yaklaşım: İşlemin gerekliliğine, embriyoların morfolojisi, dondurma-çözme öyküsü ve hastanın klinik geçmişi göz önünde bulundurularak karar verilmelidir.
  • Teknik Uygulama: Lazer destekli hatching günümüzde en yaygın kullanılan ve en kontrollü yöntemdir. Mekanik veya kimyasal yöntemler, uygun koşullar sağlanmadığında embriyoya zarar verebilir.
  • Bilimsel Kanıtlar: Çalışmalar, uygun hasta gruplarında yöntemin gebelik oranlarını artırabileceğini, ancak her hastada anlamlı fark yaratmadığını göstermektedir.
  • Kombinasyon Yaklaşımı: Assisted Hatching, PGT veya Embriyoskop gibi ileri embriyo değerlendirme yöntemleriyle birlikte kullanıldığında, özellikle zor vakalarda tedavi başarısını destekleyebilir.

 

Assisted Hatching, tüp bebek tedavilerinde embriyonun tutunma sürecini desteklemek amacıyla uygulanan, umut vadeden bir yardımcı yöntemdir. Ancak etkinliği; hastanın yaşı, embriyo kalitesi ve tedavi geçmişine göre değişebilir. Bu nedenle, işlemin sizin için uygun olup olmadığına, tıbbi geçmişinizi ve embriyolarınızın özelliklerini değerlendiren doktorunuz ve embriyoloji ekibi birlikte karar vermelidir.

 

Sık Sorulan Sorular

• Assisted Hatching işlemi bebeğin sağlığını etkiler mi?

Hayır, etkilemez. Bu işlem sadece embriyonun dış zarına (zona pellucida) uygulanır. Embriyonun içindeki bebeği oluşturacak hücrelere herhangi bir müdahale söz konusu değildir. Yapılan bilimsel çalışmalar, bu yöntemle doğan bebeklerde herhangi bir anomali artışı göstermemiştir.

• Assisted Hatching yapıldığında gebelik kesin oluşur mu?

Maalesef hayır. Tüp bebek tedavisinde hiçbir yöntem %100 gebelik garantisi vermez. Assisted Hatching, şansınızı artırmaya yönelik bir destekleyici yöntemdir, ancak kesin bir çözüm değildir.

• İşlem embriyoya zarar verir mi?

Deneyimli embriyologlar ve modern ekipmanlarla yapıldığında embriyoya zarar riski oldukça düşüktür. Özellikle lazer yöntemiyle bu risk minimuma indirilmiştir.

• Assisted Hatching ikiz gebelik ihtimalini artırır mı?

Bazı çalışmalar, Assisted Hatching sonrası tek yumurta ikizi (monozigotik ikiz) gebelik ihtimalinde çok hafif bir artış olabileceğini göstermiştir. Ancak bu risk oldukça düşüktür.

• İşlem embriyoların dondurulmasını etkiler mi?

Hayır, Assisted Hatching uygulanmış embriyolar güvenle dondurulabilir ve çözülebilir. Hatta dondurma-çözme işlemi sonrası zarın sertleşme ihtimaline karşı bu embriyolara sıklıkla Assisted Hatching uygulanmaktadır.

• Bu işlem her embriyoya uygulanabilir mi?

Hayır, sadece belirli kriterleri taşıyan embriyolara uygulanır. Embriyologlar her embriyoyu ayrı değerlendirir ve ihtiyaç duyulanlara uygular.

• İşlem sırasında embriyo dışarıda ne kadar kalır?

Deneyimli embriyologlar tarafından yapıldığında, özellikle lazer yöntemiyle sadece birkaç saniye sürer. Embriyo stabil sıcaklık ve pH koşullarında korunur.

• Assisted Hatching yaptırmazsam gebelik şansım düşer mi?

Bu durum kişiye özeldir. Doktorunuz ihtiyaç duyduğunuzu belirtiyorsa, işlemi yaptırmamanız gebelik şansınızı etkileyebilir. Ancak rutin olarak önerilmediği durumlarda yaptırmamanız bir kayıp oluşturmaz.

• Bu işlem için embriyoların belirli bir kalitede olması gerekir mi?

Evet, işlem için embriyoların canlı ve gelişim potansiyeli olması önemlidir. Çok zayıf embriyolara uygulanmasının faydası sınırlı olabilir.

• İşlem için embriyonun kaç günlük olması gerekir?

Assisted Hatching hem 3. gün (cleavage aşaması) hem de 5. gün (blastokist aşaması) embriyolarına uygulanabilir. Günümüzde özellikle blastokist aşamasındaki embriyolara uygulanması daha yaygındır.

• Assisted Hatching ile PGT (Preimplantasyon Genetik Test) birlikte yapılabilir mi?

Evet, hatta genetik test için embriyo biyopsisi yapılacaksa, Assisted Hatching işlemi biyopsi için gerekli olan açıklığı oluşturmak amacıyla da kullanılabilir. Bu durumda iki işlem entegre şekilde yürütülür.

• İşlem sonrası gebelik kaybı riski artar mı?

Hayır, yapılan çalışmalar Assisted Hatching uygulanan gebeliklerde düşük oranlarında artış olmadığını göstermektedir. Aksine, tutunma artışına bağlı olarak gebelik oranlarında iyileşme görülebilmektedir.

• İşlem için embriyoların özel bir hazırlıktan geçmesi gerekir mi?

Hayır, embriyolar işlem için özel bir hazırlığa ihtiyaç duymaz. İşlem, rutin embriyo kültürü koşullarında gerçekleştirilir.

• Assisted Hatching yapılmış embriyoların görünümü değişir mi?

İşlem sonrası embriyolarda hafif bir şekil değişikliği görülebilir, ancak bu değişiklik embriyonun gelişim potansiyelini olumsuz etkilemez. Embriyologlar bu değişiklikleri normal kabul eder.

• İşlem sırasında embriyo kaybı riski nedir?

Deneyimli merkezlerde ve modern ekipmanlarla yapıldığında embriyo kaybı riski oldukça düşüktür (%1-2). Lazer sistemleri bu riski minimuma indirmektedir.

• Tüm tüp bebek merkezleri bu işlemi yapabiliyor mu?

Hayır, Assisted Hatching işlemi özel ekipman ve deneyimli personel gerektirdiğinden, tüm merkezlerde uygulanmamaktadır. İşlem öncesi merkezin bu konudaki tecrübesini sorgulamanız önerilir.

• Bu işlem için ekstra bir ödeme yapmam gerekir mi?

Evet, Assisted Hatching temel tüp bebek ücretine dahil olmayan ek bir işlemdir. Ek maliyet gerektirebilir. Bu konuda size en doğru bilgiyi, tedavinizi yürüten merkez verecektir.

 

Yasal Uyarı:Bu içerik, sağlık konularında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Her bireyin durumu farklı olduğundan, burada yer alan bilgiler teşhis veya tedavi önerisi niteliği taşımaz. Tanı ve tedavi sürecine ilişkin tüm kararlar, mutlaka uzman bir hekim tarafından kişisel değerlendirme yapılarak verilmelidir.