BLASTOKİST TRANSFERİ

(5. GÜN TRANSFERİ)

Blastokist transferi, uygun laboratuvar ortamında blastokist aşamasına getirilen bir embriyonun kadın rahmine transfer edildiği özel bir tüp bebek tekniğidir. Blastokist transferinde  5-6 gün boyunca laboratuvarda geliştirilen embriyolar ince bir kateter aracılığıyla rahim içerisine yerleştirilerek başarılı bir implantasyon(rahime tutunma) ve gebelik hedeflenir.

Doğal koşullar altındaki gebeliklerde sperm ve yumurtanın bir araya gelmesiyle fallop tüplerinde döllenme gerçekleşir. Döllenmiş yumurta, fallop tüplerinden aşağı hareket eder ve bölünmeye başlar. Blastokist, döllenmiş yumurtanın kadın rahmine tutunmadan önce ulaşmış olduğu son gelişim safhasıdır.  Embriyonun normalde fallop tüpünden çıkıp uterusa doğru hareket etmesi, blastokist gelişim aşamasına gelmesi döllenmeden beş gün sonra gerçekleşir. Blastokist uterusa girdiğinde, incelmiş dış kılıfından sıyrılarak (hatched blastokist )  implantasyon olarak bilinen bir süreçte rahim duvarına tutunmaya başlar.

Embriyoları laboratuvar ortamında blastokist aşamasına kadar büyütmeye çalışmanın amacı embriyo gelişim evresinin rahim ortamına uyması nedeniyle daha fazla implantasyon (tutunma)  şansına sahip olmalarıdır. Tüp bebek tedavilerinde  başarıyı artırmanın temel öğelerinden biri de implantasyon(tutunma) potansiyeli olan embriyoların seçimidir.

Blastokist transferi, başarılı implantasyon(rahime tutunma) oranları ve daha yüksek başarı oranları da dahil olmak üzere çeşitli avantajlar sunabilen gelişmiş bir tüp bebek tekniğidir. Bu nedenle elde edilen kaliteli blastokist oranı tüp bebek tedavileri için önemli bir faktördür ve sonuç olarak dondurma  ve preimplantasyon genetik test kullanımıyla birlikte elektif tek embriyo transferi (eSET) başarısına katkıda bulunur.

BLASTOKİST TRANSFERİ UYGULAMA ALANI

Blastokist transferi alınan ve döllenen yumurta sayısının çok olduğu ve 3. gün embriyo kalitesinin iyi olduğu tüm çiftlerde uygulanabilir. Blastokist transferi yapılmayan olgular rezervi çok düşük ve az sayıda embriyoları olan olgulardır. Bu nedenle blastokist transferi yapılacak hastaların iyi seçilmesi gerekir.

Blastokist transferi genellikle;

  • En az iki başarısız IVF-ICSI siklusu olan ve embriyo gelişiminin son aşamaya kadar daha dikkatli gözlenmesi gereken hastalara,
  • Çoğul gebelik riski yüksek, genç ve fazla sayıda embriyosu olup gelişim potansiyeli yüksek embryoların (blastokist) seçilebilip daha az sayıda embriyo transferi gerektiren hastalara,
  • Çoğul gebelik istemeyen çiftlere (tek blastokist transferi) önerilmektedir.

BLASTOKİST TRANSFERİ İŞLEMİ

Rutin tüp bebek tedavilerinde embriyo transferleri embriyo gelişiminin 2. ve 3. günleri yapılmaktadır. Embriyoların dış ortamdan zarar görme riskini azaltmak için 2. ve 3. günler embriyo evresinde yapılan transferlerde gebelik şansını artırmak amacıyla genel olarak birden fazla embriyo transferi edilmektedir. Ancak birden fazla embriyo transferi beraberinde çoğul gebelik riski taşır. Çoğul gebeliklerin önlenmesi amacıyla transfer edilebilecek embriyo sayısına son yıllarda sınırlandırma getirilmiştir.

Bilgi ve teknik imkânların artması ile embriyoların laboratuvar ortamında implantasyon (rahime tutunma) aşamasına kadar gelişimleri mümkün hale gelmiştir. Tüp bebek laboratuvarındaki teknik gelişmeler ve embriyoların içinde tutulduğu besi yerlerinin zenginleştirilmiş yeni formları ile embriyolar 6.güne kadar dış ortamda büyütülebilmektedir. Döllenmeden 5 gün sonra, blastokist oluşumu gözlemlenmeye başlar. Dördüncü günde morula aşamasında bulunan embriyo, 5. gün itibariyle farklılaşma gösterir ve embriyonun içerisinde sıvı dolu bir kavite (boşluk) açılmaya başlar.Bu kavite (boşluk) blastosel olarak adlandırılır.

İmplantasyon (tutunma) ve klinik gebeliğin birincil göstergesi olan blastokist kalitesi (5.gün embriyosu) morfolojik olarak üç parametreyi içerisinde barındırır.

  1. Blastosel (Blastokist İçinde Sıvı Dolu Boşluk) Genişlik oranı:Buna göre 1, 2, 3, 4, 5, 6 skorlama yapılır. En iyi kaliteli olan embriyolar  5 ve 6 olarak sınıflananlardır.  Ancak genel olarak 3-6 iyi olarak değerlendirilir.
  2. ICM (iç hücre kitlesi) hücre sayısı ve yapısına göresınıflandırma :Embriyoyu yapacak iç hücrelerin yoğunluğu ve sıkı sıkı birbirleri ile ilişkide olmasına göre A, B, C olarak skorlama yapılır. En iyi A, en düşük ise C skorlamasıdır.
  3. Trofoektoderm (dış hücre kitlesi) hücre sayısı ve yapısına göre sınıflandırma trofoektoderm hücrelerin yoğunluğu ve sıkı sıkı birbirleri ile ilişkide olmasına göre A, B, C olarak skorlama yapılır. En iyi A, en düşük ise C skorlamasıdır.

Tüp bebek tedavisinde blastokist transferi genellikle döllenmeden 5. veya 6. gün yapılır.Bu zamanlama, embriyoların rahme ulaşması ve implantasyon(rahime tutunma) için hazır hale gelmesiyle uyumludur. Blastokist aşamasındaki embriyoların transfer edilmesi, gelişimlerinin ve potansiyel canlılıklarının daha iyi değerlendirilmesine olanak tanır, bu da başarılı bir implantasyon   (tutunma) ve gebelik şansını artırabilir.

Blastokist embriyo derecelendirmesi faydalıdır. Fakat embriyonun normal gelişimini sürdürme, implantasyon(rahime tutunma)  ve sağlıklı bir doğum potansiyelini yalnızca derecelendirmeye dayanarak tahmin etmek zordur.Bu yüzden derecelendirmenin her zaman embriyonun gerçek potansiyelini yansıtmadığını unutmamak önemlidir.

BLASTOKİST TRANSFERİ AVANTAJLARI

Blastokist transferinin avantajları gelişim ve tutunma olasılığı daha yüksek olan embriyoları seçebilme şansı, az sayıda embriyo transfer ederek çoğul gebelik olasılığını azaltması, embriyoları en yüksek gelişim potansiyeline sahip oldukları bu dönemde yani blastokist aşamasında dondurabilmektir. Bu yöntem, özellikle OHSS riski taşıyan kadınlarda gebelik şansını artırır.

Blastokist transferi avantajları;

  • Gelişim potansiyeli daha iyi olan embriyoları seçebilme, daha fazla gebelik şansı,
  • Canlılığı yüksek olan daha az sayıda embriyo transfer ederek çoğul gebelik olasılığını azaltması,,
  • Embriyo gelişimini daha iyi gözleyebilme,
  • Embriyo canlılığının incelenebileceği metodlara fırsat tanımasıdır.

BLASTOKİST TRANSFERİ DEZAVANTAJLARI

Blastokist transferinin dezavantajı, daha az embriyonun bu faza kadar hayatta kalması veya büyümesidir .Hiçbirinin blastokist transfer aşamasına ulaşamaması ve dolayısıyla transfer için embriyo bulunmaması olasılığı vardır .

Blastokist transferinin dezavantajları;

  • Hastaların %40’ında transfer edilecek blastokist gelişmeyebilir.
  • Beşinci günde embriyoların dondurulması klivaj döneminde dondurulması kadar iyi sonuçlar vermeyebilir.
  • Bazı çok sınırlı embriyolar laboratuvarda blastokist aşmasına gelmese bile transfer edildiğinde gebelik oluşturabilirler. Bu nedenle çok seçilmiş ve kısıtlı olgularda 3. gün transferi de halen geçerliliğini korumaktadır.

Uzmanlar genel olarak blastokist safhasında yapılan transferin gebelik şansını çok fazla artırmadığı görüşünde olmakla birlikte, rahimde tutunma açısından bakıldığında blastokist transferinin embriyo başına tutunma oranını artırdığı, daha az sayıda embriyo transferi sayesinde çoğul gebeliklerin önüne geçilebildiği ya da bu riski azalttığı da bir gerçektir.

Yardımcı Teknikler