EMBRİYO TRANSFERİ (ET)

Tüp Bebek yönteminde en son aşama embriyo transferidir. Gelişen embriyolardan seçilen en kaliteli 1-2 embriyo anne rahminin içine bırakılır ve embriyoların rahim içine (endometrium) tutunarak gebelik oluşturması beklenir.

Mikroenjeksiyon ya da tüp bebek işleminden;

•  16–20 saat sonra (1.gün) döllenme tespit edilir.
•  48 saat sonra (2.gün) 3-4 hücreli embriyolar izlenir.
•  72 saat sonra (3.gün) 6-8 veya daha fazla hücre içeren embriyolar izlenir ve hücreler arası birleşme başlar.
•  4.günün sabahında hücre sayısı net sayılamamakta, morula dönemine ulaşan embriyolar oluşmaktadır.
•  5. veya 6. gündeki embriyoya blastosist adı verilir ve hücre sayısı 60’tan fazladır. Bu kriterlere sahip olan embriyolar normal gelişen embriyolar olarak değerlendirilir.

Transfer aşamasına getirilmiş embryolar yumurta toplama işlemini takip eden 2. ila 6. gün arasında ince bir kateter yardımı ile rahime transfer edilir. Rutin uygulamalarda transfer 3. günde yapılmaktadır. Ancak, pre-implantasyon genetik tanı yapılanlarda transfer 4. günde, blastokist transferi yapılacaklarda ise 5.-6. günde yapılmaktadır. Blastokist transferi ile elde edilen gebelik oranları, 3. gün transferi ile benzerdir. Blastoksit transferinin, 3. gün transferine göre avantajı, en fazla 2 blastokist transfer edildiği için çoğul gebelik oranının daha düşük olmasıdır.
​Transfer edilecek embriyoların seçimi çok önemlidir. Gelişim evresine uygun bölünmesini yapmış en kaliteli embriyolar seçilmektedir. Embriyoların kalitesi döllenme sonrası bazı şekilsel (morfolojik) parametrelere göre değerlendirilir. Diğer bazı faktörler yanı sıra, transfer edilen embriyo kalitesi, gebe kalma şansını önemli ölçüde belirlemektedir. Her bir embriyo mikroskop altında değerlendirilerek embriyo kalitesi belirlenir.

Her bir embriyo üç parametreye göre değerlendirilir:

• Hücre sayısı,
• Hücrelerin eşit büyüklükte olup olmaması,
• “Fragmantasyon” varlığı ve bunun embriyo hacmine göre oransal yüzdesi.

Her bir embriyoda olabilecek hücre sayısı 1-12 arasıdır. Embriyoda hücre sayısı arttıkça, embriyonun o nisbette hızlı bölündüğü, dolayısıyla gebelik şansının en yüksek olduğu düşünülür. Mükemmel kaliteli embriyoda hücrelerin büyüklükleri benzerdir ve fragmantasyon yoktur “Fragmantasyon”, canlı olmayan hücre artıklarıdır. Fragmantasyon arttıkça, embriyo kalitesi (grade) düşer ve gebelik şansı azalır.

• Grade 1​: Hücreler eşit büyüklükte, fragmantasyon yok.
• Grade 2a​: Hücreler eşit büyüklükte, %0-20 fragmantasyon var.
• Grade 2b​: Hücreler eşit olmayan büyüklükte, fragmantasyon yok.
• Grade 2ab​: Hücreler eşit olmayan büyüklükte, %0-20 fragmantasyon var.
• Grade 3​: %30–50 fragmantasyon var.
• Grade 4​: %50’nin üzerinde fragmantasyon var.

EMBRİYO TRANSFERİ (ET) İŞLEMİ

Kadının yaşı, hangi nedenle tüp bebek tedavisi yapıldığı, varsa daha önceki denemelerinin sonuçları, embriyo gelişim özellikleri, preimplantasyon genetik tanı yapılıp yapılmayacağı, elde edilen yumurta sayısı, gelişen embriyo sayısı ve embriyonun günlük gelişim hızı gibi kriterlere bakarak hangi günde transfer yapılacağına karar verilmektedir. En erken 2. günde ;en geç ise 6. günde olmak üzere 2, 3, 4, 5 ve 6. günlerde transfer yapılabilmektedir.

Transfer edilecek framantasyonu olmayan, eşit bölünmüş, iyi kalitede 2- 8 hücreli (çoğunlukla dört hücreli) embriyolar seçilerek nontoksik embriyo kateterine çekilir. Transfer edilecek embriyo sayısı genellikle 1–3 arasında değişmektedir.

Embriyo transferi genellikle ağrısız bir işlem olsa da, nadiren hafif kramp tarzı ağrı olabilir. Anestezi hemen hiç gerekmez ama bazı hastalar hafif sedasyonu (hafif uyku hali) tercih edebilir. Transferin ultrason eşliğinde yapılması sayesinde embriyonun rahim içine geçişinin izlenmesi mümkündür. Transfer işlemi; karından (abdominal) ultrason ile gözlem altında yapıldığından işlem sırasında idrar torbasının dolu olması istenmektedir. Bu nedenle transfer işlemi için gediğinizde sıkışık olmanız istenecektir.

Hasta jinekolojik masada, jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanır. Vajen ve rahim kanalı steril serum veya özel sıvılar ile temizlenir. Ultrason ekranından izlenirken embriyo transferi için kullanılan dış katater ile rahim ağzından ve kanalından geçilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Rahim kanalını 1,5-2 cm geçtikten sonra dış katater ucu daha fazla ilerletilmemektedir. Dış kataterin doğru yerde olduğundan bu şekilde emin olduktan sonra çok az miktarda sıvı içerisinde bulunan embriyoları taşıyan iç katater, dış kataterin içinden ilerletilerek, rahim boşluğuna ulaştırılır. Embriyolar endometriumun en uygun bölgesine bırakıldıktan sonra kataterler yavaş bir şekilde geri çekilir ve işlemden sonra kateter kontrol edilerek embriyoların transfer edilip edilmediğine bakılır.

Transfer işleminden sonra hasta 15-20 dakika dinlendirilerek odasına alınır ve odasında da yaklaşık 1-2 saat daha dinlenmesi istenir. Embriyo transferi sonrasında kasıklarda şişlik, hafif kramplar, kabızlık gibi komplikasyonlar yaşanması normal kabul edilir.

Embriyo transferinden sonrası dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şu şekilde sıralanabilir :

• Dinlenme ve İyileşme Süreci: Embriyo transferi sonrasında dinlenmek ve vücudu dinlendirmek önemlidir. Fiziksel aktiviteleri sınırlamak ve yorucu aktivitelerden kaçınmak bu süreçte faydalı olabilir. İşlem gününü takip eden gün evde istirahat edilmeli ve ev işi yapılmamalıdır.
• Doktor tarafından reçete edilen ilaçları kullanmak: Embriyo transferi sonrasında uzmanlar embriyonun rahme tutunma şansını artırmak için progesteron hormonu gibi bazı ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçların doktor tarafından önerildiği şekilde kullanılması önemlidir.
• Cinsel ilişkiye ara vermek: Embriyo transferi sonrasında cinsel ilişki rahim kasılmalarını tetikleyebileceği için embriyonun tutunma şansını düşürebilir. Bu nedenle transfer sonrasında doktor tarafından önerilen süre boyunca cinsel ilişkiden uzak durulmasında fayda vardır.
• Beslenme ve Hidrasyon: Bu süreçte sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkate etmek, yeterince bol su içmek vücudu iyi hidrate etmek önemlidir. Sağlıklı ve düzenli beslenme, vücudun hızlı iyileşme sürecini destekleyebilir.
• Stres Yönetimi: Bu süreç kimi kadınlar için stresli olabilir. Stresten kaçınmak ve rahatlamak, vücudun sağlıklı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olabilir. Nefes egzersizleri, meditasyon gibi stres yönetimi tekniklerini uygulamak faydalı olabilir.

EMBRİYO TRANSFERİNE BAĞLI OLARAK GEBELİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Tüp bebekte transfer edilen embriyo sayısı ile klinik gebelik elde edilmesi arasında direkt bir ilişki vardır. Transfer edilen embriyo sayısı arttıkça gebelik şansı artmakta, bununla birlikte çoğul gebelik oranı da atmaktadır. Çoğul gebeliklerde başta erken doğum olmakla birlikte çeşitli komplikasyonların oranı artmaktadır; bu nedenle amaç çoğul gebelik şansını arttırmadan, gebelik şansını en yüksek elde etmektir.

Tüp Bebek /ICSI de embriyo transferine bağlı olarak gebeliği etkileyen faktörler;

• Transfer edilen embriyoların kalitesi,
• Transfer esnasında serviksten prostaglandin salgılanması,
• Transfer esnasında uterus kavitesine mikroorganizmaların transferi,
• Transfer sonrası kateter çıkartılırken oluşan sıvı akımının embriyoları dışarı çekmesi,
• Transfer medyumundaki serum oranı,
• Kontrollü Ovaryum hiperstimülasyonunda (KOH) oluşan yüksek estradiol miktarı ile endometriyum reseptivitesinin etkilenmesi.

DONDURULMUŞ EMBRİYO TRANSFERİ

Dondurulmuş embriyo transferi, tüp bebek tedavisi sırasında oluşturulan embriyoların dondurulması ve daha sonra uygun bir zamanda rahme transfer edilmesi işlemidir. Dondurulmuş embriyo transferinin bir avantajı embriyoların daha sonra kullanabilmek için yıllarca saklanmasına olanak tanımasıdır. Bu sayede tedavi sürecinde daha esneklik sağlanabilir.

Dondurulmuş embriyo transferi, tüp bebek tedavisi sürecinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Herhangi bir sebeple transfer işlemi içinde bulunulan zamanda gerçekleştirilemiyorsa veya başarısızlık ihtimaline karşı bir sonraki transfer için önlem alınmak isteniyorsa sağlıklı embriyoların dondurularak ileri bir tarihte rahime enjekte edilmesi de mümkündür. Bu işlemde donmuş olan embriyolar transferden önce çözülerek hazırlanır.

Dondurulmuş embriyo transferi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bu yöntem, tüp bebek tedavisi sırasında fazla embriyo elde edilmesi durumlarında veya ilk yapılan transferde başarısız olması durumunda kullanılabilir.
• Kadının yaşının ilerlemesiyle birlikte doğal gebelik şansı azalabilir. Bu durumda, dondurulmuş embriyo transferi genç yaşlarda elde edilen embriyoların dondurulmasıyla ileri yaşlarda gebelik sağlanması için kullanılabilir.
• Kadının rahminin uygun olmadığı veya sağlık sorunları yaşadığı durumlarda dondurulmuş embriyo transferi tercih edilebilmektedir. Rahmin uygun hale gelmesi için gerekli süre sağlanabilmektedir.
• Bazı çiftler, tüp bebek tedavisinde elde edilen embriyoları daha sonra kullanmak için saklamak isteyebilirler. Dondurulmuş embriyo transferi, çiftlere doğurganlık planlarını ertelemeleri veya birden fazla çocuk sahibi olma şansı vermektedir.

Dondurulmuş embriyo transferinde sağlanan başarı oranları birçok faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. Başarı oranlarını etkileyen faktörler arasında embriyonun kalitesi, hastanın yaşı, embriyo dondurulma ve çözülme süreçleri, rahim içi ortamın uygunluğu, tedavi protokolü gibi diğer sağlık faktörleri yer alır.