HLA-G

HLA-G (Human Leukocyte Antigen –G) (İnsan lökosit antijeni-g)   tüp bebek tedavilerinde embriyonun anne bağışıklık sistemi tarafından tanınmasını ve reddedilmesini önleyerek, embriyonun rahime tutunma olasılığını artıran bir protein olarak önemli bir rol oynar.

İnsanın üreme aşamalarından, embriyonun rahime tutunması ve bunun devamı anlaşılmazlığını sürdürmektedir. Embriyonun genlerinin yarısı baba yarısı anne kaynaklıdır ve gebelik süresi boyunca annedeki immun toleransın nasıl geliştiği net değildir. Embriyoya  karşı oluşan maternal immun toleransın çoklu bir mekanizması vardır. Bu konu ile ilgili moleküller arasında HLA-G de yer alır. Embriyo tarafından salgılanan HLA-G antijeninin fonksiyonu tam bilinmemekle beraber embriyonun annenin sitotoksik lenfositleri tarafından tanınmasını ve naturel-killer (Doğal Öldürücü) hücreleri tarafından yok edilmesini önlediği düşünülmektedir.

HLA-G’nin Fonksiyonları:

  • İmmün Toleransın Sağlanması:
    • Anne bağışıklık sistemi, fetüsü yabancı bir doku olarak algılayabilir. HLA-G, bu durumu engelleyerek immün tolerans sağlar ve böylece embriyonun bağışıklık sistemi tarafından reddedilmesini önler.
    • T hücreleri, naturel-killer (Doğal Öldürücü) hücreleri ve dendritik hücreler üzerinde bağışıklık yanıtını baskılayan reseptörlerle etkileşime girer.
    • İmmün baskılayıcı sitokinlerin salınımını artırır.
  • Gebelikteki Rolü:
    • Trofoblast hücreleri (plasentayı oluşturan hücreler) yüksek oranda HLA-G üretir. Bu molekül, anne bağışıklık hücrelerinin fetüsle reaksiyona girmesini önleyerek gebeliğin sağlıklı bir şekilde devamını sağlar.

Soluble (Çözünebilir) HLA-G (SHLA-G)

sHLA-G kültür ortamında saptanabilen, membran bağlantılı HLA-G izoformudur. sHLA-G, gebe olmayan kadınların kanında da saptanmış olmasına rağmen bu konuda gebe kadınların serumunda daha yüksek düzeylerde olduğu bildirilmiştir.

Embriyonun kültür ortamına salgıladığı HLA-G’nin çözünür formu sHLA-G embriyonun kalitesi hakkında bilgi verir. Yapılan çalışmalar, sHLA-G salgılayan embriyoların tutunma ve gebelik oranlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi için embriyonun seçiminde sHLA-G kullanılabilir bir potansiyel marker olarak önerilmektedir.

HLA-G Ve Tüp Bebek Tedavisi

Son yıllarda bilimsel araştırmalar rahim içerisine tutunma olasılığı en yüksek kaliteli embriyo seçimini belirleyecek yöntemler üzerinde yoğunlaşmış durumdadır. Güncel olarak hastalara embriyo transferi yapılırken embriyoların kalitesi döllenme sonrası bazı şekilsel (morfolojik) parametrelere göre değerlendirilir.  Ayrıca embriyoları 5-6. güne kadar kültür ortamında bekletip gelişim potansiyeli en iyi olan embriyoların belirlenmesi veya embriyoların genetik olarak incelenmesi sonucunda normal embriyoların saptanması gibi yöntemler de embriyo seçiminde kullanılabilmektedir. Bu yöntemlerden biri de embriyoların içinde büyüdüğü kültür sıvılarında HLA-G antijeni bulunup bulunmadığının araştırılmasıdır. HLA-G salgılayan embriyoların transferi ile embriyonun annenin bağışıklık sistemi tarafından reddedilmesini önleyerek, rahime başarılı bir şekilde tutunmasının olacağı tahmin edilmektedir.

Yumurtası az olduğu için hamile kalamayan hastalarda elde edilen embriyoların büyük bir bölümü transfer edildiğinden HLA-G ölçümünün faydası olmayacaktır. Ancak, morfolojik olarak eşit kalitede embriyolar arasında bir seçim yapılması gerekiyorsa, sHLA-G ‘nin varlığı ikinci bir parametre olarak düşünülebilir.

HLA-G’nin Tüp Bebek Tedavisinde Uygulama alanları:

  • Embriyo Seçimi:
    • HLA-G salgılayan embriyoların seçimi, daha yüksek gebelik oranlarına ulaşmak için tercih edilmektedir.
    • HLA-G pozitif embriyolar, daha yüksek implantasyon (embriyonun rahime tutunması) şansı ve daha düşük riski ile ilişkilidir.
    • sHLA-G gebelik verilerini incelemede değerli embriyo belirtecidir ve istenmeyen çoklu gebeliklerin önlenmesinde yardımcı olabilir.
  • Gebelik Başarısının Tahmin Edilmesi:
    • Transfer öncesi embriyo kültür ortamında sHLA-G ölçümü, gebeliğin devam edip etmeyeceğini tahmin etmek için kullanılmaktadır.
  • Gebelik Oranlarının Artması:
    • Yapılan araştırmalar, HLA-G salgılayan embriyoların transfer edildiğinde gebelik oranlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Özellikle çözünür HLA-G (sHLA-G) seviyeleri yüksek olan embriyoların rahme daha iyi tutunduğu gözlemlenmiştir.
    • Düşük Riskinin Azaltılması:HLA-G’nin yetersiz olması, düşük yapma riskini artırabilir. Bu nedenle, HLA-G düzeyleri, sağlıklı bir gebeliğin sürdürülmesinde önemli bir faktördür. Düşük seviyelerdeki HLA-G düşük için risk faktörü olabilir
  • Kişiselleştirilmiş Tedavi Planlaması:
    • HLA-G ekspresyonu düşük olan kadınlarda bağışıklık düzenleyici tedaviler uygulanarak gebelik şansı artırılabilir.

Bugüne kadar yapılan çalışmalar ışığında HLA-G’nin embriyo seçimi için tek başına bir kriter olmadığı, ancak klasik yöntemlere ek olarak kullanılabileceğini söylemek mümkündür.

HLA-G Geleceği Ve Araştırmalar

HLA-G, bağışıklık sistemi düzenlenmesinde kritik bir rol oynayan ve özellikle gebelikte immün toleransı sağlayan bir moleküldür. Ayrıca kanser, otoimmün hastalıklar ve organ nakli gibi birçok klinik durumda önemli işlevleri vardır. HLA-G’nin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri, gelecekte birçok hastalığın tedavisinde hedef alınabilecek potansiyel bir molekül olarak görülmektedir.

HLA-G salgılayan embriyoların transfer edildiğinde gebelik oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ancak bu konuda henüz yeterli çalışma bulunmamaktadır. HLA-G’nin embriyo seçiminde kesin bir kriter olarak kullanılması için daha kapsamlı ve kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.

 

Yardımcı Teknikler