GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Erkek hastaların ilk değerlendirmesinde ayrıntılı bir anamnez ve fizik muayenesi yapılır.Daha sonra semen analizi ve ayrıntılı bir görüntüleme yöntemi ile hasta değerlendirilir. Erkek infertilitesindegörüntülemenin birincil rolü düzeltilebilir anatomik nedeni tespit etmektir .
Erkek üreme sisteminin incelenmesi için yaygın kullanılan görüntüleme yöntemleri;

  • Skrotal ultrasonografi (USG)
  • Venografi
  • Transrektal US (TRUS)
  • Vazografi
  • Tomografi
  • Manyetik rezonans görüntüleme (MRG),
  • Sonoelastografidir.

Bu tetkikler, androloji doktoru tarafından uygun görüldüğünde istenmekte ve radyoloji bölümü tarafından yapılmaktadır.

  • SKROTAL ULTRASONOGRAFİ/DOPPLER

Skrotal USG hem skrotal hem testiküler patolojilerin değerlendirilebildiği düşük maliyetli bir görüntüleme yöntemidir.Renkli akım ve doppler değerlendirme testis ve damarsal patolojileri değerlendirmek için skrotal USG’nin ayrılmaz bir parçasıdır. Renkli Doppler USG hem klinik hem de subklinik varikosel tanısında altın standart kabul edilmektedir. Ultrasonografi ile ayrıca, varikoseliniçindeki ters akım (reflü) kolayca saptanabilir ve bu akımın şiddeti ve damarların genişliğine göre varikosel bazı derecelere ayrılabilir.
Skrotal ultrasonografi yalnızca erkeklerden istenen radyolojik bir tetkiktir . Ultrasonografi cihazı ile skrotum (testislerin içinde bulunduğu torba benzeri yapı) denilen karnın alt kısımları incelenir. Skrotum altına bir havlu ile destek yapılır ve ılık bir jel skrotuma uygulandıktan sonra yüksek frekanslı propla inceleme yapılır. İşlem süresince hasta herhangi biçimde radyasyona maruz kalmaz, ağrı hissetmez. Bu açıdan Skrotal USG son derece güvenilir ve zararsız bir görüntüleme yöntemidir.Bu tetkikte incelenen anatomik yapılar testisler, skrotum ve testislerin damarlarıyla üreme kanallarını içeren inguinal kanallardır.

Skrotal Ultrasonografi

    • Testiste şişme ağrı ve kızarıklık, iltihaplanma olması durumunda
    • Varikosel araştırılmasında,
    • Testislerin boyutu ve hacmi ölçümünde,
    • Skrotal bölgedeki cildin kalınlığı, skrotal kese içinde bulunan sıvının artış gösterip göstermediği her iki testis Skrotal kese içinde doğru yerde durup durmadığı gibi bir takım farklı kesitlerle bakılarak tam anlamı ile teşhis konulmasında kullanılır.
  • VENOGRAFİ

Varikosel için bilinen en kesin tanı metodudur ve varikosel için altın standarttır. Testiküler ven içine kontrast madde reflüsünün(geri akım) gösterilmesi ile varikosel tanısında kullanılır. Nüks varikoselanatomisinin tanımlanmasında yardımıcı olabilir. Venografi invaziv bir işlem olması, uzun zaman alması, kontrast madde enjeksiyonu gerekliliği, radyasyon kullanımı ve yüksek maliyetli olması nedeni ile güncelliğini yitirmektedir. Tüm hastalar için rutin kullanımı yerine sadece embolizasyonişlemi yapılacak hastalarda tercih edilmektedir.

  • TRANSREKTAL USG (TRUS)

Transrektal ultrasonografi makattan yapılan ultrason incelemesine verilen isimdir. Transrektal US (TRUS) kullanarak prostat, vas ampulla, seminal veziküller ve ejakülatör kanallar dahil olmak üzere distal genital yolu görüntülemek mümkündür.Transrektal ultrasonografi (TRUS) azospermideğerlendirilmesinde obstruksiyonu(tıkanıklık) dışlamak, seminal veziküllerin ve ejakülatör kanal durumunu ve yokluğunu belirlemek için kullanılır.
İnfertil hastada TRUS’un en önemli indikasyanu düşük seminal hacimli azoospermik hastaların değerlendirilmesidir.

  • VAZOGRAFİ

Ejakulator kanalının tıkalı olduğu düşünülen durumlarda vazografi denen girişimsel bir yöntemle bu kanallara radyolojik bir ilaç (kontrast) vererek tıkanıklık gösterilebilir. Vazografi uzun yıllardır sıklıkla kullanılmaktayken, günümüzde tanıda ilk tercih TRUS’dur.

  • ABDOMİNAL BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ (BT)

Bilgisayarlı Tomografi (BT) abdominal boşluk ve pelvis boşluğundaki tümörleri ve bunların komşu organlar ile ilişkilerini ortaya koyan radyolojik tanı yöntemidir. İyonize radyasyona maruz kalma, cihazın büyüklüğü taşınmazlığı ve hastaya maliyetinin fazla oluşu bilgisayarlı Tomografinin dezavantajlarıdır.
Varikosel tanısında rasyasyon nedeniyle yaygın değildir.Ancak varikosel ile beraber bir hastalık veya tümör şüphesi var ise abdominal bilgisayaralı tomografi yapılır.

  • MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME(MR)

Manyetik rezonansla görüntülemede iyonize radyosyon kullanılmadığı için genetik veya somatik etkisi yoktur. Pek çok planda görüntüleme imkânı olduğu için tanıya oldukça yardımcıdır. Dokudaki kontrast etkisine bağlı olarak görüntü kalitesi ultrasanografi ve bilgisayarlı tomografiden üstündür. Önemli dezavantajı diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha kolay uygulanamaması sınırlı bulunabilirliği ve pahalı olmasıdır.Manyetik rezonans görüntüleme, geleneksel vazografiye alternatif non–invaziv ve radyasyon kullanılmayan bir görüntülemedir.

Azoospermik erkeklerin değerlendirilmesinde etkili olan Skrotal MR infertilitenin girişimsel tedavisini kolaylaştıracak önemli bilgiler sağlayabilir.Özellikle ultrasonografide bulunan iyi huylu ve kötü huylu lezyonlar arasında ayrım yapmak için giderek daha fazla kullanılmaktadır. Ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme (MR), elle muayene edilemeyen testislerin tanısı için de kullanılmaktadır.MR ayrıca erkek infertilitesinde genellikle hipogonadizmli ve hiperprolaktinemilihastaların tanısında kullanılır.

  • SONOELASTOGRAFİ

Sonoelastografi biyolojik dokuların elastikiyetini değerlendirme yeteneğini sağlayan, böylelikle fizik muayeneye ek bilgi veren bir USG yöntemidir. Meme, tiroid ve kısmen de prostat bezinde benign–malign ayrımında büyük oranda kabul görmüş , testiküler yapı ile ilgili pek çok çalışma yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.Yapılan ilk çalışmalara göre, sonoelastografinin testiküler yapıyı incelemek için yardımcı olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.

Erkek İnfertilitesinde Tanı Yöntemleri