OPERATİF(CERRAHİ) LAPAROSKOPİ (L/S)

Laparoskopi cilt üzerinde büyük kesiler açmadan karın boşluğu ve pelvis içerisine ulaşılmasını sağlayan bir cerrahi yöntemdir. Kadın hastalıklarına yol açan sorunların tanı ve tedavisinde de kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkan laparoskopik cerrahi; göbekten sokulan, laparoskop adı verilen ince bir kameralı aletle iç genital organların incelenmesi ve gerekirse tedavinin yapıldığı bir cerrahi işlemdir.Laporoskopi, jinekoloji harici pek çok medikal dalda (onkoloji, genel cerrahi gibi) da sıklıkla başvurulan güncel bir alternatif yöntem haline gelmiştir. Laparoskopi tanısal amaçlı (Diagnostik Laparoskopi) olarak olabileceği gibi tedavi amaçlı da (Operatif Laparoskopi) da uygulanabilir.

Tanısal laparoskopide işlem süresi bir saatten az olmakla beraber, operatif laparoskopide karın içerisinde yapılacak cerrahi operasyona göre işlem süresi değişiklik göstermektedir. Karından büyük bir cerrahi girişim geçirilmişse ya da laparoskopik girişim yapılmışsa bazen ikinci bir laparoskopi (second – look laparoscopy) işlemi daha yapılabilir. İki operasyon aralarındaki süre bir kaç gün, bir kaç ay ya da yıl olabilir. Bu yeni işlemde ilk yapılan girişim değerlendirilir, yeni oluşan yapışıklıklar giderilir veya endometriozis nüksü varsa tedavi edilir.
İnfertilite tedavisi gören kadınlarda bazen operatif (cerrahi) veya Diagnostik (tanısal) laparoskopi ile aynı seansta operatif histeroskopi ameliyatları da yapılabilmektedir.

Laparoskopi hemen bütün hastalarda uygulanabilmesine rağmen bazı durumlarda uygulanması sakıncalı ya da güç olabilir.

Bu durumlar arasında:

• • • İleri derecede şişmanlık
    • Akciğer ve/veya kalp hastalığı
    • Daha önceden geçirilmiş batın operasyonları
    • Gebelik
    • Batını dolduran büyük kitleler sayılabilir.

Özellikle önceden geçirilmiş büyük batın ameliyatlarını takiben yapışıklık görülme sıklığı yüksek olduğundan trokarlar yerleştirilirken bağırsakların zedelenme olasılığı artar. Bu nedenle bu tür hastalarda laparaskopi esnasında çok dikkatli olmak gerekmektedir.

Geleneksel olarak karından yapılan bir kesi aracılığı ile açık yapılan birçok cerrahi tipi artık laparoskopik olarak yapılabilmektedir.

Uterus (rahim) ile ilgili hastalıklarda laparoskopik cerrahi yaklaşımlar;

• • • Miyomektomi (Miyomların çıkarılması ),
    • Polipektomi (Poliplerin çıkarılması),
    • Histerektomi (Rahmin alınması) gereken durumlarda,
    • Rahim, rahim ağzı, erken evre yumurtalık kanser cerrahisinde

Tüpler ile ilgili hastalıklarda laparoskopik cerrahi yaklaşımlar;

• • • Tüp ligasyonu: Tüplerin bağlanması
    • Ektopik gebelik cerrahisi
    • Adezyoliz: Karındaki yapışıklıkların açılması.
    • Fimbrioplasti: Distal tüpte fimbriaların düzeltilmesi
    • Tubotubal anastamoz: Kesilmiş ya da tıkalı tüp parçasının aradaki bölümün çıkartılarak uç uca birleştirilmesidir.
    • Salpingoneostomi: Kapalı olan tüpleri tekrar ağızlaştırma operasyonu
    • Salpenjektomi: Tüplerin çıkartılması
    • Tubal re-anastomoz: Bağlanmış tüplerin tekrar uç uca getirilmesi

Yumurtalıklar (overler) ile İlgili Hastalıklar

• • • Kistektomi: Kistlerin (çikolata kisti, dermoid kist gibi) çıkarılması
    • İleri derecede ağrıları ve kısırlığa yol açan endometriosis patolojisinde, laparoskopik endometrium kisti çıkarılması ve lazer ile endometriosis vaporizasyonu ve LUNA (laparoscopic uterine nerve ablation).
    • Ooforektomi: Yumurtalığın alınması
    • Yumurtalıkların torsiyonu (kendi etrafında dönmesi) ameliyatlarında acil olarak,

Mesane ile İlgili Hastalıklar

• • • İdrar kaçırmaya yol açan mesane boynu sarkmalarında mesane boynunun normal anatomik yerine kaldırılması.
    • Bağırsaklarla İlgili Hastalıklar
    • Bağırsak tıkanmasında laparoskopik adhezyolizis ve eksizyon yapılabilir. Apandisitte Laparoskopik apendektomi yapılabilir.
    • Abdominal organlardan biyopsi alınması

OPERATİF LAPAROSKOPİ AVANTAJLARI

• • • Operasyonlar geniş kesi yapılmadan, yani karın açılmadan gerçekleştirilmekte, ciltte estetik açıdan rahatsız eden iz bırakmamaktadır.
    • Mikro-cerrahi prensipleriyle yapıldığından, karın içerisinde ve ameliyat alanlarında minimal hasar meydana gelmekte ve iyileşme daha kolay ve çabuk olmaktadır.
    • Laparoskopi sonrası karın içersinde operasyona bağlı yapışıklıklar daha az olmaktadır. Açık ameliyatlarda daha fazla yapışıklık meydana geldiğinden, özellikle çocuk sahibi olmayı düşünen anne adaylarına öncelikli olarak laparoskopi önerilmelidir.
    • Karın içinde gözlenmesi en zor bölgeler laparoskopi yöntemiyle rahatlıkla görülebildiğinden tedavi imkânı ve başarısı artmaktadır.
    • Laparoskopik ameliyatlar sonrası hastanın ağrı şikâyeti daha az olduğundan hastanın genel durumu daha iyi olmaktadır. Ağrı kesici kullanma ihtiyacı fazla değildir.
    • Laparoskopik ameliyatlar sonrası hastanede kalış süresi daha kısadır. Çoğunlukla aynı gün veya ertesi gün taburcu olunmaktadır. Hastanın ayağa kalkma ve normal fiziksel aktivitesine kavuşması daha kolay ve hızlı olmaktadır. Karın duvarı açılmadığı için hasta daha çabuk iyileşir.
    • Hastanın işine yeniden dönebilme süresi sadece 1 haftadır. Bu süre klasik operasyonlarda 6-7 haftayı bulmaktadır.

OPERATİF LAPAROSKOPİ İŞLEMİ ÖNCESİ

• • • Laparaskopi ameliyatı öncesi, hastanın sağlık kontrollerinin eksiksiz şekilde yapılması gerekmektedir.
    • Kullanılacak ilaçlar açısından doktorunuza danışınız . Ayrıca kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerden de operasyondan birkaç gün önce bu ilaçları kullanmayı bırakmaları istenir.
    • Yapılacak operasyonun türüne göre laksatif ilaç (müshil) kullanmanız veya lavman yapılması gerekebilir.
    • Operasyondan önceki gece saat 24’ten itibaren herhangi bir şey yemeyiniz ve içmeyiniz.
    • Hamile olan veya hamile olduğunu düşünen bireyler bunu da doktora bildirmelidir. Bu gelişmekte olan fetüse zarar verme riskini azaltacaktır.

OPERATİF LAPAROSKOPİ İŞLEMİ

İşleme dâhil olan vücut bölgeleri karın boşluğunda yer alan tüm organlar, kadın iç genital sistemidir. Laparoskopi operasyonu genel anestezi altında gerçekleştirilir. Göbek içinden bir iğne yardımıyla karın boşluğu karbondioksit (CO2) gazı verilerek şişirilir. Bu gaz sayesinde abdominal kavite gerilir ve karın içi organlar rahatlıkla görülebilecek duruma gelir. Ardından göbekten girilerek karın içerisine bir optik tüp (laparoskop) yerleştirilir. Bu optik sistem, bir video-kamera sistemine bağlanır ve karın içindeki görüntü monitör ekranına yansıtılır. Bu şekilde laparoskop karın içindeki herhangi bir bölgeye yönlendirilerek monitörde izlenebilmektedir. Laparoskopi sırasında açılacak kesilerin sayısı ve boyutu, cerrahın hangi belirli hastalıkları doğrulamaya veya ekarte etmeye çalıştığına göre değişiklik gösterebilir. Operatif laparoskopi yapılacağı zaman, ek bir kaç yeni kesi daha yapılarak yeni trokar içinden makas, koter, lazer gibi yardımcı araçlar karın içine gönderilir. Gerek lazer yardımıyla ve ya özel olarak dizayn edilmiş aletler sayesinde, karın içinde pek çok cerrahi girişim yapılabilir.
İşlem sırasında tüm organlar incelenerek görüntüler kaydedilir. Operasyon endikasyonuna göre ya da doktorun gerekli gördüğü durumlarda ek işlemlerde yapılabilir. Operasyon esnasında şüpheli görünüm izlenen bölgelerden ek kesiler yapmak suretiyle biyopsi alınabilir. Eğer işlem infertiliteyi araştırmak amacı ile yapılıyorsa eş zamanlı olarak serviksten metilen mavisi adı verilen bir solüsyon enjekte edilerek tüplerden geçiş olup olmadığı kontrol edilebilir. Operasyon tamamlandığında karın içerisindeki karbondioksit gazı boşaltılır, aletler çıkarılarak kesilere dikiş(hiç dikiş atılmadan özel flasterler ile yapıştırılacağı gibi ya da dışarıdan görünmeyen estetik dikiş yapılabilir.) atılır ve pansuman yapılır. Sonra operasyona son verilerek hasta uyandırılır. Operasyon süresi hastanın durumuna, uygulanan cerrahiye göre değişkenlik gösterir. 10 dakika ile birkaç saat aralığında değişir.
Laparoskopik cerrahi az zararlı bir operasyon olduğundan komplikasyon riski açık operasyonlara oranla çok daha düşüktür. Fakat cerrahi bir girişim olması nedeniyle nadir de olsa enfeksiyon, kesiler çevresinde kanama ve morluk, anesteziye bağlı mide bulantısı ve kusma gibi komplikasyonlar görülebilir. Bu gibi olasılıklar nedeniyle hastalar genellikle 24 saat müşahede altında tutulur. Ayrıca kesilerin bulunduğu bölgelerde ağrı ve rahatsızlık söz konusu olabilir. Bu olasılıklar dolayısıyla hekim tarafından genellikle ağrı kesici ilaçlar ve enfeksiyon riskine karşılık antibiyotik tedavisi uygulanması tercih edilebilir.
Herhangi bir komplikasyon ya da ek operasyon olmadığı taktirde işlemden 1 gün sonra taburcu olunur. Hastaneden ayrılmadan önce hastaya kullanması gereken ilaçlar, kaçınması gereken hareketler ve belirli bir süre dikiş bölgelerine su değdirilmemesi gibi dikkat etmesi gereken diğer hususlar hakkında hekim tarafından gerekli bilgiler verilir.

OPERATİF LAPAROSKOPİ OPERASYONUNDA MUHTEMEL KOMPLİKASYONLAR

Her işlemde olduğu gibi laparoskopide de kendine özgü riskler söz konusudur. Operatif ve tanısal laparoskopide ciddi komplikasyonlar nadirdir.
Muhtemel komplikasyonlar:

• • • Enfeksiyon
    • Kan pıhtısı ya da karbondioksitin dolaşıma geçerek emboliye neden olması
    • Ameliyat sonrası özellikle sağ omuz ağrısı (karbondioksit gazı tamamen boşaltılamadığı için gazın diyaframı yukarıya doğru itmesi sonucu)
    • Kanama
    • Karın içerisindeki organ ve damarlarda yaralanmalar (nadir de olsa açık ameliyat gerektirebilir)
    • Anesteziye bağlı problemler
    • Bazen laparoskopi esnasında açık ameliyata geçmek gerekliliği duyulabilir.

OPERATİF LAPAROSKOPİ OPERASYONU SONRASI

Laparoskopik cerrahide, klasik cerrahi tekniğine oranla iyileşme süresi çok daha kısadır. Günlük yaşama ve iş yaşamına dönme süreleri, laparoskopi işleminin hangi amaçla gerçekleştiğine göre farklılık gösterir .Operasyon sonrası ilk birkaç gün boğaz ağrısı görülebilir. Bunun nedeni genel anestezi sırasında kullanılan solunum tüpünün boğazı tahriş etmesidir.

 

Aşağıdaki durumlarda doktorunuzu arayınız
• Enfeksiyon bulguları (ateş, döküntü…)
• Bayılmak, tepkisizlik, kafa karışıklığı uykuya meyil halleri
• Beklenenden daha uzun süren boğaz ağrısı veya ses kısıklığı
• Kesi yerinde kızarıklık, şişlik, akıntı, aşırı ağrı ve/veya kanama olması
• Baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, baş dönmesi, aşırı yorgunluk hissi
• İdrar yapmada zorluk
• Anesteziye bağlı problemler (öksürük, solunum güçlüğü, göğüs ağrısı, şiddetli bulantı-kusma.)