DİAGNOSTİK LAPAROSKOPİ

TANISAL LAPAROSKOPİ

Laparoskopi cilt üzerinde büyük kesiler açmadan karın boşluğu ve pelvis içerisine ulaşılmasını sağlayan bir cerrahi yöntemdir. Kadın hastalıklarına yol açan sorunların tanı ve tedavisinde de kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkan laparoskopik cerrahi; göbekten sokulan, laparoskop adı verilen ince bir kameralı aletle iç genital organların incelenmesi ve gerekirse tedavinin yapıldığı bir cerrahi işlemdir.Laporoskopi, jinekoloji harici pek çok medikal dalda (onkoloji, genel cerrahi gibi) da sıklıkla başvurulan güncel bir alternatif yöntem haline gelmiştir. Laparoskopi tanısal amaçlı (Diagnostik Laparoskopi) olarak olabileceği gibi tedavi amaçlı da (Operatif Laparoskopi) da uygulanabilir.
Laparoskopi işlemi genel anestezi eşliğinde yapılmakta ve genellikle 1 saatten daha kısa bir süre içerisinde işlem tamamlanmakta ve laparoskopi sonrası hasta çok kısa sürede taburcu olmaktadır. Açık ameliyata kıyasla daha kısa sürede iyileşme, daha az ağrı ve daha az enfeksiyon riski gibi avantajları vardır

Laparoskopi hemen bütün hastalarda uygulanabilmesine rağmen bazı durumlarda uygulanması sakıncalı ya da güç olabilir.Bu durumlar arasında:

• İleri derecede şişmanlık
• Akciğer ve/veya kalp hastalığı
• Daha önceden geçirilmiş batın operasyonları
• Gebelik
• Batını dolduran büyük kitleler sayılabilir.

Özellikle önceden geçirilimiş büyük batın ameliyatlarını takiben yapışıklık görülme sıklığı yüksek olduğundan trokarlar yerleştirilirken bağırsakların zedelenme olasılığı artar. Bu nedenle bu tür hastalarda laparaskopi esnasında çok dikkatli olmak gerekmektedir.

TANISAL LAPAROSKOPİ ENDİKASYONLARI

• İnfertilite ve sebeplerinin araştırılması
• Kronik pelvik ağrı, Endometriozis, şiddetli pelvik enfeksiyonların tanısı
• Yapışıklıkların değerlendirilmesi
• Akut ya da kronik abdominal ve/veya pelvik ağrının araştırılması
• Yumurtalık ve karın içindeki kitlelerin ayırıcı tanısında
• Rahim, yumurtalık, tüplerin konjenital (doğumsal) anomalilerin tanısında
• Karın boşluğunda sıvı ( ascites) tespit edildiği taktirde bu sıvının kaynağının araştırılması
• Daha önce tedavi edilmiş kanser vakalarında hastanın durumunun değerlendirilmesi
• Bazı kanser tiplerinin yayılım derecesinin tespiti ve evrelemesi
• Karın içerisinde yer alan herhangi bir kitleden biyopsi alınması
• Diğer endoskopik girişimlere destek olması amacıyla (Histeroskopi ile birlikte rahimdeki septum (perde) ameliyatları) kullanılır.

İNFERTİLİTE TANISINDA LAPARASKOPİ

Laparoskopi metilen mavisinin geçişinin gösterilmesi ile tüplerin açıklığının değerlendirilmesinin yanı sıra miyomlar, adezyon(yapışıklık), tubal hasar ve endometriozis gibi pelvik patolojilerin ve uterus, tüpler, overlerle ilişkili diğer anomalilerin doğrudan saptanmasına ve aynı zamanda tedavisine olanak tanıdığından infertilite tanı ve tedavisinde altın standart olan bir yöntemdir.
Laporoskopi direkt görerek iç organların değerlendirilmesini sağladığı için radyolojik tetkiklerden Histerosalpingografi (HSG) ve ultrasonografiye göre daha kesin ve net bilgi vericidir.

Fakat maliyeti ve invaziv(az zararlı) oluşu nedeniyle infertil çiftlerin değerlendirilmesinde ilk tercih tanı yöntemi olmamalıdır.İlk tanı yöntemi olarak HSG kullanılmalıdır.Laparaskopi pelvik patolojiyi düşündüren öykü, belirtiler ve bulguların varlığında ve anormal HSG olan hastalarda yapılmalıdır.Erkek infertilitesi nedeniyle tüpbebek işlemi uygulanacaksa ve normal pelvik muayene ve ultrason bilgileri varlığında tüplerin doğrudan değerlendirilmesi gerekmektedir.

LAPARASKOPİ İŞLEMİ ÖNCESİ

• Laparaskopi ameliyatı öncesi, hastanın sağlık kontrollerinin eksiksiz şekilde yapılması gerekmektedir.
• Kullanılacak ilaçlar açısından doktorunuza danışınız . Ayrıca kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerden de operasyondan birkaç gün önce bu ilaçları kullanmayı bırakmaları istenir.
• Yapılacak operasyonun türüne göre laksatif ilaç (müshil) kullanmanız veya lavman yapılması gerekebilir.
• Operasyondan önceki gece saat 24’ten itibaren herhangi bir şey yemeyiniz ve içmeyiniz.
• Hamile olan veya hamile olduğunu düşünen bireyler bunu da doktora bildirmelidir. Bu gelişmekte olan fetüse zarar verme riskini azaltacaktır.

LAPAROSKOPİ OPERASYONU

İşleme dâhil olan vücut bölgeleri karın boşluğunda yer alan tüm organlar, kadın iç genital sistemidir.
Laparoskopi operasyanu genel anestezi altında gerçekleştirilir. Göbek içinden bir iğne yardımıyla karın boşluğu karbondioksit (CO2) gazı verilerek şişirilir. Bu gaz sayesinde abdominal kavite gerilir ve karın içi organlar rahatlıkla görülebilecek duruma gelir. Ardından göbekten girilerek karın içerisine bir optik tüp (laparoskop) yerleştirilir. Bu optik sistem, bir video-kamera sistemine bağlanır ve karın içindeki görüntü monitör ekranına yansıtılır. Bu şekilde laparoskop karın içindeki herhangi bir bölgeye yönlendirilerek monitörde izlenebilmektedir.

Laparoskopi sırasında açılacak kesilerin sayısı ve boyutu, cerrahın hangi belirli hastalıkları doğrulamaya veya ekarte etmeye çalıştığına göre değişiklik gösterebilir. İşlem sırasında tüm organlar incelenerek görüntüler kaydedilir. Operasyon endikasyonuna göre ya da doktorun gerekli gördüğü durumlarda ek işlemlerde yapılabilir. Operasyon esnasında şüpheli görünüm izlenen bölgelerden ek kesiler yapmak suretiyle biyopsi alınabilir. Eğer işlem infertiliteyi araştırmak amacı ile yapılıyorsa eş zamanlı olarak serviksten metilen mavisi adı verilen bir solüsyon enjekte edilerek tüplerden geçiş olup olmadığı kontrol edilebilir.

Operasyon tamamlandığında karın içerisindeki karbondioksit gazı boşaltılır, aletler çıkarılarak kesilere dikiş(hiç dikiş atılmadan özel flasterler ile yapıştırılacağı gibi ya da dışarıdan görünmeyen estetik dikiş yapılabilir.) atılır ve pansuman yapılır. Sonra operasyona son verilerek hasta uyandırılır. Operasyon süresi hastanın durumuna, uygulanan cerrahiye göre değişkenlik gösterir. 10 dakika ile birkaç saat aralığında değişir.

Laparoskopik cerrahi az zararlı bir operasyon olduğundan komplikasyon riski açık operasyonlara oranla çok daha düşüktür. Fakat cerrahi bir girişim olması nedeniyle nadir de olsa enfeksiyon, kesiler çevresinde kanama ve morluk, anesteziye bağlı mide bulantısı ve kusma gibi komplikasyonlar görülebilir. Bu gibi olasılıklar nedeniyle hastalar genellikle 24 saat müşahede altında tutulur.Ayrıca kesilerin bulunduğu bölgelerde ağrı ve rahatsızlık söz konusu olabilir. Bu olasılıklar dolayısıyla hekim tarafından genellikle ağrı kesici ilaçlar ve enfeksiyon riskine karşılık antibiyotik tedavisi uygulanması tercih edilebilir.

Herhangi bir komplikasyon ya da ek operasyon olmadığı taktirde işlemden 1 gün sonra taburcu olunur. Hastaneden ayrılmadan önce hastaya kullanması gereken ilaçlar, kaçınması gereken hareketler ve belirli bir süre dikiş bölgelerine su değdirilmemesi gibi dikkat etmesi gereken diğer hususlar hakkında hekim tarafından gerekli bilgiler verilir.

TANISAL LAPAROSKOPİ OPERASYONUNDA MUHTEMEL KOMPLİKASYONLAR

Her işlemde olduğu gibi laparoskopide de kendine özgü riskler söz konusudur. Operatif ve tanısal laparoskopide ciddi komplikasyonlar nadirdir.

Muhtemel komplikasyonlar:

• Enfeksiyon
• Kan pıhtısı ya da karbondioksitin dolaşıma geçerek emboliye neden olması
• Ameliyat sonrası özellikle sağ omuz ağrısı (karbondioksit gazı tamamen boşaltılamadığı için gazın diyaframı yukarıya doğru itmesi sonucu)
• Kanama
• Karın içerisindeki organ ve damarlarda yaralanmalar (nadir de olsa açık ameliyat gerektirebilir)
• Anesteziye bağlı problemler
• Bazen laparoskopi esnasında açık ameliyata geçmek gerekliliği duyulabilir

TANISAL LAPAROSKOPİ OPERASYONU SONRASI

Laparoskopik cerrahide, klasik cerrahi tekniğine oranla iyileşme süresi çok daha kısadır. Günlük yaşama ve iş yaşamına dönme süreleri, laparoskopi işleminin hangi amaçla gerçekleştiğine göre farklılık gösterir .Operasyon sonrası ilk birkaç gün boğaz ağrısı görülebilir. Bunun nedeni genel anestezi sırasında kullanılan solunum tüpünün boğazı tahriş etmesidir.

Aşağıdaki durumlarda doktorunuzu arayınız
• Enfeksiyon bulguları (ateş, döküntü…)
• Bayılmak, tepkisizlik, kafa karışıklığı uykuya meyil halleri
• Beklenenden daha uzun süren boğaz ağrısı veya ses kısıklığı
• Kesi yerinde kızarıklık, şişlik, akıntı, aşırı ağrı ve/veya kanama olması
• Baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, baş dönmesi, aşırı yorgunluk hissi
• İdrar yapmada zorluk
• Anesteziye bağlı problemler (öksürük, solunum güçlüğü, göğüs ağrısı, şiddetli bulantı-kusma…)