KONTROLLÜ OVARYAN HİPERSTİMÜLASYON (KOH)  

KONTROLLÜ YUMURTALIK UYARIMI

Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon (KOH), yardımla üreme tedavileri dahilinde overlerden (yumurtalıklardan) ideal sayı ve kalite oosit (yumurta)  elde etmek amacı ile aynı siklusta çok sayıda follikülün geliştirilmesi tekniğidir. Ovulasyon indüksiyonundan farkı, çoklu follikül gelişiminin hedeflenmesidir.

KOH uygulamasında overlerden mümkün olduğunca çok sayıda ve iyi kalitede oosit elde edilmesi amaçlanmaktadır.  İyi sayıda ve kalitede oosit elde edilmesi için gerekli olan KOH protokolü,  her hasta için kendi özellikleri doğrultusunda planlanmaktadır. Bireysel olarak seçilen uygun bir KOH protokolü tedavide başarı şansını arttırdığı gibi,  iptale giden siklus sayısı azalmaktadır. Bu nedenle her olgu için en yüksek başarının elde edilebileceği, bireysel özellikler dikkate alınarak KOH protokolü seçilmektedir.

BAŞLANGIÇ DOZLARININ AYARLANMASI

  • USG ile belirlenen over rezervi
  • AMH düzeyi
  • Bazal FSH, E2
  • Vücut kitle indeksi
  • Geçirilmiş over cerrahisi
  • Overlerde kist veya kitle varlığı
  • Daha önceki tedavilere verdiği yanıta göre planlanabilir.

TAKİP

  • Estradiol (E2) takibi
  • Ultrason takibi
  • Endometrium kalınlığı
  • LH takibi
  • Progesteron takibi yapılabilir.

Kontrollü ovaryan hiperstimülasyon takibinde en sık olarak Estradiol (E2), ultrason ile follikül gelişimi ve endometrium kalınlık ölçümleri kullanılmaktadır.

TÜP BEBEKTE KULLANILAN TEDAVİ PROTOKOLLERİ

Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon (KOH) üç temel unsurdan oluşmaktadır.

1-Çok foliküler gelişimi teşvik etmek için dışarıdan verilen gonadotropinler.

2-Hipofiz fonksiyonunu baskılamak ve erken yumurtlamayı önlemek için gonadotropinsalgılatıcı hormon (GnRH) agonisti veya antagonistleri ile eş zamanlı tedavi.

3-Oosit toplanmasından 36-38 saat önce son oosit (yumurta) olgunlaşmasının tetiklenmesi.

Kullanıma hazır gonadotropin preparatları arasında insan menopozal gonadotropini (hMG), folikül uyarıcı hormon (FSH) ve lüteinize edici hormon (LH) aktivitesine sahip bir idrar ürünü, saflaştırılmış FSH (p-FSH) ve yüksek oranda saflaştırılmış FSH (hp-FSH) ve çeşitli rekombinant FSH (rFSH) ve LH (rFSH/rLH) preparatları bulunur. Ek olarak, bazı klinikler tarafından yalnızca olgun tek bir yumurtanın toplanması beklentisiyle uyarılmamış bir döngüde IVF önerilmektedir, ancak bu uygulama yaygın olarak yerleşmemiştir.

Gonadotropin seçimi güvenilirlik, uzun vadeli riskler, hormon içeriğindeki olası değişkenlikler, uygulama kolaylığı ve fiyat göz önüne alınarak yapılır. KOH için gerekli olan gonadotropin dozunun ayarlanması, iyi bir follikül gelişimi, yeterli sayıda ve ideal kalitede oositler elde edilmesi yönünden büyük önem taşımaktadır

  • Klomifen Sitrat ve Gonadotropin kombine tedavisi
  • Tek başına Gonadotropin Protokolü
  • GnRH analogları + HMG veya FSH – Uzun– Kısa-Ultrashort Protokol
  • GnRH Antagonistleri + HMG veya FSH
  • Doğal siklüs Protokolü
  • KLOMİFEN SİTRAT VE GONADOTROPİN KOMBİNE TEDAVİSİ

 ​Artık pek kullanılmayan bir yöntemdir. Çünkü Yumurta gelişiminde LH hormonunun erken yükselmesine sebep olarak yumurta kalitesini düşürür. Genellikle tedaviye adetin 2 ya da 3. günü başlanıp, 5 gün süre ile kullanılır. Âdetin 5. günden itibaren gonadotropin yapılır. Yumurtalar yeterli boyutlara ulaştığında HCG yapılarak yumurta toplama işlemi yapılır.

  • SADECE GONADOTROPİN PROTOKOLÜ

Gonadotropinler adetin 3 gününden itibaren yapılır ve yumurtalar yeterli boyutlara ulaştığında HCG yapılarak yumurta toplama işlemi yapılır.

  • GNRH ANALOGLARI + HMG VEYA FSH – UZUN PROTOKOL

Uzun protokol adet döngüsünü kontrol etme ve yumurtalıkları uyarma konusundaki hassasiyetiyle bilinir. Ancak diğer tüp bebek protokollerine göre daha yoğun ve zaman alıcı olabilir .

Bir önceki adetin 21. günü (ovulasyondan 7 gün sonra)  yumurtalık fonksiyonlarının baskılanması için GnRH anologları uygulamasına başlanır. Bu ilacın amacı vücudun doğal hormonalsinyallerini baskılayarak luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormonun (FSH) salınmasını önlemektir. Bu bastırma, yumurta olgunlaşmasının ve yumurtadan alınmasının zamanlamasını kontrol etmek için gereklidir. Adetin 2. günü yapılan ultrasonografi ve hormon sonuçlarına göre gonadotropinlere( hMG ya da FSH) başlanır .Yumurtalar yeterli boyutlara ulaştığında HCG yapılarak yumurta toplama işlemi yapılır.

  • GNRH ANALOGLARI + HMG VEYA FSH – KISA PROTOKOL

 ​Adet başlangıcında GnRH analogları yapılır ve  adetin 3 günü gonadotropinler başlanır. Yumurta gelişimi sağlanana kadar her ikisi devam edilir. Yumurtalar yeterli boyutlara ulaştığında HCG yapılarak yumurta toplama işlemi yapılır.

  • GNRH ANALOGLARI + HMG VEYA RFSH – ULTRASHORT PROTOKOL

​Adet başlangıcında GnRH analogları başlanır ve 3 gün verildikten sonra kesilir. Âdetin 3 günü gonadotropinler(HMG ya da FSH) başlanır ve tek başına devam edilir. Yumurtalar yeterli boyutlara ulaştığında HCG yapılarak yumurta toplama işlemi yapılır. Bu protokol özellikle az cevap veren kişilere uygulanır.

  • GNRH ANTAGONİSTLERİ + HMG VEYA FSH

Bu ilaçlarla yumurta gelişimi aşaması öncesi hazırlık ve baskılama dönemine gerek kalmadan, kadının adetinin ikinci veya üçüncü gününden itibaren yumurta gelişimi tedavisi uygulanabilmektedir. Böylece hastanın işlem için ayırdığı süre kısaltılabilmekte ve kullanacağı ilaç dozu düşürülerek hem süre ve hem de maliyet azaltılmaktadır. Antogonist tedavi şemasında Gonadotropin preparatları adetin ilk 3 günü içerisinde başlanılmakta, follikül takibi ve hormon analizlerine göre belli gelişim evresinde günlük antagonist enjeksiyonları tedaviye eklenmektedir. Antagonist, hCG uygulaması dönemine kadar devam edilmektedir. Antogonist tedavisi ile gelişen folliküllerden yumurtanın kendiliğinden atılmaması yani yumurta toplama işleminde toplanabilmesi hedeflenmektedir.

  • DOĞAL SİKLÜS PROTOKOLÜ

Doğal siklusa bırakılan IVF lerde siklus iptal oranları yüksektir, ayrıca doğal sikluslarda 1 oosit ve 1 embryo elde edilir. Doğal sikluslar, overyan stimulasyona zayıf cevap veren hastalarda  (1-2 folikül ile)  ya da  stimulasyonu  tolere edemeyecek durumdaki hastalarda kullanılır. Tedaviye GnRH antagonistinin eklenmesi, prematur LH yükselmesini önleyerek IVF sonuçlarını iyileştirir.

Modifiye doğal siklus protokolünün Kullanımı:  

Doğal siklus takibi yapılır. Seçilen follikülün çapı 12-13 mm’ye ulaştığından itibaren prematür ovulasyonun engellenmesi amacı ile GnRH antagonisti başlanır. Aynı gün den itibaren FSH veya HMG tedaviye eklenir.

İnfertilite Tedavi