İMMUNOLOJİK SORUNLAR

Bağışıklık sistemi, vücudun onu zararlı düşmanlara karşı savunmak için çalışan tüm kısımlarını ifade eder. Sağlıklı bir bağışıklık tepkisi, yalnızca bir düşmanı doğru bir şekilde tanımlar yabancı istilacılara saldırır. İmmünolojik doğurganlık sorunları olan kişilerde vücutları üreme işlevinin bir kısmını düşman olarak tanımlar ve saldırmak için doğal öldürücü hücreleri gönderir.

Normal şartlarda sperm, vücudun bağışıklık sisteminden nispeten korunduğu bir alanda üretilir. Bu koruma bariyerleri aşıldığında, bağışıklık sistemi kendi spermine karşı antikorlar oluşturabilir. Bu antisperm antikorlarının  bazıları kan dolaşımında dolaşırken, diğerleri spermin kendisine bağlanabilir. Erkekler için antisperm antikorlarının  oluşumu ile ilişkili risk faktörleri arasında kan-testis bariyerinin bozulması, cerrahi travma, çeşitli mikrobiyal enfeksiyonlar, prostitis ve orşit, testis kanseri , varikosel yer alır.

​Bağışıklık sistemi ayrıca başka bir kişinin spermine alerjik reaksiyon gösterebilir ve sperm antikorları üretebilir. Bu tür bağışıklık tepkisi tam olarak anlaşılmamıştır. Kadınların antisperm antikorları üretmesine vajinal mukoza zarında travma, polikistik over sendromu gösterilebilir.

HÜCRESEL İMMUNİTE

İmmunolojik infertiliteyi tek başına antisperm antikorlarla açıklamak mümkün değildir. Bu yüzden sperme karşı immün yanıtın önemli bir kısmı hücresel immün sistemden ve sonuçta sitokin yapımından kaynaklandığı düşünülmektedir. Testis dokusu içinde makrofajlar, lenfositler ve granülositler bulunur. Semende de aynı hücreler görülmektedir. Ama bu hücrelerin sperm fonksiyonlarını ne şekilde etkiledikleri tam anlamıyla bilinmemektedir. Fakat infertil hastalarda bu hücrelerde artış olması bunlarda hücresel immün mekanizmanın rol oynadığı izlenimi vermektedir.

ANTİSPERM ANTİKORLARI (ASA)  VE İNFERTİLİTE

Antisperm antikorlarının infertiliteye yol açma mekanizmaları ya spermin taşınmasını ya da sperm-oosit(yumurta)etkileşimini bozmasıdır.
antisperm antikorları iki şekilde infertiliteye neden olabilir:

•  Sperm hareketliliği:ASA’lar spermlerin bir araya kümeleşerek toplanmasına neden olarak hareketliliği azaltabilir.
•  Yumurta-Sperm Etkileşimleri :Antikorların spermin baş kısmına yapışarak, yumurtanın döllenmesi için gerekli olan normal sperm-yumurta etkileşimine müdahale etmesidir. Her ne kadar tüm ASA sperm fonksiyonunu bozmasa da, ASA spermatozoanın hareketliliğini, akrozom reaksiyonunu, kapasitasyonunu ve dölleme yeteneklerini değiştirebilir

Genellikle antisperm antikorları  klinik olarak önemli değildir ve bunlara sahip erkeklerin çoğunda doğurganlık sorunu yoktur. Ancak, erkeklerin bir azınlığında bu antikorlar çocuk sahibi olmada sorunlara neden olabilir. Antisperm antikorlarının  değerlendirilmesi özellikle klasik semen analizinde aglütinasyonun saptandığı ve açıklanamayan infertilite olgularında ayırımcı tanı yönünden çok değerlidir. Eğer kişiye ICSI planlanıyorsa antisperm antikorlarının ölçümü gerekli değildir.

ANTİ SPERM ANTİKORLARI (ASA) TANISI

İmmunolojik infertilitenin tanı koydurucu bir tablosu olmamakla birlikte semen analizindeki bazı parametreler ve özel klinik durumlarda Antisperm antikorların(ASA) ölçümüne yönelik testler yapılmaktadır.

Semen analizinde spermlerin kümeleşmesi ya da aglütinasyonu olduğunda, antisperm antikorlarının risk faktörlerinden biriyle birlikte sperm motilitesinde bozukluk gözlendiğinde, lökosit sayısında artış olduğunda, anormal post koital test bulgularında, sperm-servikal mukus kontakt testinde “shaking”( yerinde titreme) gözlenmesi halinde ve açıklanamayan infertilite olgularında antisperm antikorlarının   ölçümüne yönelik testlerin yapılması önerilmektedir.

ANTİ SPERM ANTİKORLARI (ASA) TEDAVİ

Antisperm antikorlarının(ASA) testinin endikasyonları belirsiz ve değişken olduğundan, antisperm antikorları tanısı konulan  hastaların tedavisinde netlik yoktur.Yapılan testler antisperm antikorlar‘ların spermi etkilediğini ve sperm hareketliliğinde önemli bir azalma olduğunu gösterirse, o zaman birkaç olası tedavi seçeneği vardır.

1-Sperm Yıkama + IUI : Yıkama işlemi bazen aglütine olmuş, kümeleşmiş spermi parçalayabilir ve sperm hareketliliğini iyileştirebilir.
2-Medikal tedavi : Bağışıklık sistemini hafifçe baskılamak için kortikosteroidler kullanılabilir. Kortikosteroidlerle antikor seviyelerini düşürüp ve sperm kalitesini iyileştirmek düşünülmektedir. Doğal gebelik oranları ve IVF başarı oranları iyileştirilmesi açısından faydası vardır. ICSI de faydası yoktur.
3-IVF-ICSI (tüp bebek/mikroenjeksiyon) :Sperm yıkama + IUI ve medikal tedaviden sonuç alınamazsa IVF/ICSI çok etkili bir tedavidir.

Günümüzde antisperm antikorlar eskisi kadar araştırılmamaktadır. Yardımcı üreme tedavilerinin özellikle ICSI (mikroenjeksiyon) nin devreye girmesinden sonra eski önemini yitirmiştir. Tek bir sperm doğrudan yumurtaya enjekte edildiğinden, spermin yumurtayı bulmasına ve etkileşime girmesine gerek yoktur. Bu nedenle herhangi bir antisperm antikor tanısı ICSI (mikroenjeksiyon)’de  önemsizdir.