Hiperprolaktinemi

Hiperprolaktinemi, kandaki prolaktin (PRL) hormon seviyelerinin normalin üzerinde olması durumudur. Prolaktin, ön hipofiz bezinden salgılanan ve başlıca laktasyonu (süt üretimi) düzenleyen bir hormondur. Bununla birlikte, üreme fonksiyonları, metabolizma, bağışıklık sistemi ve davranış üzerinde de etkileri vardır. Hamilelik ve emzirme döneminde prolaktin seviyelerinin yükselmesi fizyolojik bir durumken, bu durumlar dışında yüksek prolaktin seviyeleri çeşitli klinik belirtilere yol açabilen patolojik bir durumu işaret edebilir.

Tanım ve Tarihçe

Kadınlarda hiperprolaktinemiye bağlı klinik belirtiler çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Ancak bu durumun biyokimyasal temeli, prolaktin hormonunun büyüme hormonundan kesin olarak ayrılmasıyla birlikte ilk kez 1971 yılında tanımlanabilmiştir.

Patolojik hiperprolaktinemi, prolaktin hormonunun fizyolojik (doğal) (gebelik, emzirme, stres, uyku, egzersiz gibi) artış nedenleri dışlandıktan sonra, kandaki prolaktin düzeylerinin sürekli olarak yüksek seyretmesidir.

Prolaktin sekresyonu, hipotalamustan salgılanan ve hipotalamo-hipofizer portal sistemle hipofize ulaşan bir ya da daha çok prolaktin inhibe edici faktör  ile kontrol edilmektedir. En önemli prolaktin inhibe edici faktör  dopamindir. Dopamin, prolaktin üretimini baskılayarak hormon düzeylerinin dengede kalmasını sağlar.

Prolaktin Fizyolojisi:Prolaktin salgılanması, hipotalamus-hipofiz ekseni tarafından düzenlenir:

    • İnhibisyon: Prolaktin sekresyonu, hipotalamustan salgılanan ve hipotalamo-hipofizer portal sistemle hipofize ulaşan bir ya da daha çok prolaktin inhibe edici faktör  ile kontrol edilmektedir. En önemli prolaktin inhibe edici faktör  dopamindir. Dopamin, prolaktin üretimini baskılayarak hormon düzeylerinin dengede kalmasını sağlar.
    • Stimülasyon: Tiroid salgılatıcı hormon (TRH), östrojen ve meme uyarımı gibi faktörler ise prolaktin salgısını artırabilir.

Prolaktinin temel fizyolojik etkileri:

    1. Laktasyon:
      • Gebelikte meme bezlerinin gelişimini uyarır.
      • Doğum sonrası süt üretimini başlatır ve sürdürür.
    2. Üreme Fonksiyonları:
      • Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) salgısını baskılayarak LH ve FSH üretimini azaltır.
      • Bu durum anovülasyon (yumurtlama bozukluğu), amenore (adet görememe) ve infertiliteye yol açabilir.
    3. Diğer Etkiler:
      • Annelik davranışları üzerinde rol oynadığına dair kanıtlar bulunmaktadır.
      • Bağışıklık sistemi üzerinde modülatör etkileri vardır.

Doğum Sonrası Prolaktin Etkisi ve Üreme Fonksiyonları Üzerine Etkileri:

Doğum sonrasında yükselen prolaktin seviyeleri, meme dokusunda süt üretimini uyarırken aynı zamanda hipotalamustan gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) salınımını baskılar. Bu baskılanma sonucunda hipofiz bezinden luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salgısı azalır. LH ve FSH’daki bu düşüş, yumurtalıklarda folikül gelişimini ve ovülasyonu engelleyerek doğal bir korunma mekanizması oluşturur. Bu fizyolojik süreç, “laktasyonel amenore” olarak adlandırılan ve genellikle 6 aya kadar sürebilen geçici bir infertilite dönemine yol açar.

Prolaktinin Normal Seviyeleri

Prolaktin düzeyleri yaş, cinsiyet, fizyolojik durum (gebelik, emzirme gibi) ve gün içindeki zamana göre değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak:

    • Kadınlarda: 5–25 ng/mL
    • Gebelikte: 80–400 ng/mL’ye kadar yükselebilir.

Prolaktin düzeylerinin normal aralıklarının laboratuvardan laboratuvara değişebileceğini unutmayın ve kan testi raporunuzda laboratuvarın normal değer aralığına bakın. Sonuçlarınızla ilgili herhangi bir sorunuz varsa, sağlık uzmanınıza sormayı unutmayın.

Hiperprolaktinemi Nedenleri

Hiperprolaktinemi, çeşitli fizyolojik, farmakolojik ve patolojik faktörlere bağlı olarak gelişebilen, serum prolaktin düzeylerinin referans aralığının üzerine çıkması durumudur. Hormonal bozukluklar, hipofiz bezi tümörleri, bazı ilaçların kullanımı ve sistemik hastalıklar gibi birçok neden bu duruma yol açabilir. Altta yatan etkenin doğru bir şekilde tanımlanması, tanı sürecinin sağlıklı ilerlemesi ve uygun tedavinin planlanması açısından kritik öneme sahiptir. Hiperprolaktinemi Nedenleri:

1. Fizyolojik (doğal) Nedenler:Bazı durumlarda prolaktin yüksekliği tamamen doğaldır. Bu tür yükselmeler geçicidir ve genellikle tedavi gerektirmez.

    • Gebelik (Prolaktin düzeyleri gebelikte doğal olarak yükselir)
    • Emzirme (Laktasyon)
    • Stres (Fiziksel veya psikolojik stres prolaktin salınımını artırabilir)
    • Uyku (Özellikle REM uykusu sırasında prolaktin seviyeleri yükselebilir)
    • Egzersiz
    • Cinsel ilişki ve meme uyarısı

2. Patolojik Nedenler (Hastalıklar ve Anormal Durumlar)

    • Hipofiz Bezi ile İlgili Sorunlar:Prolaktin hormonu, beynin alt kısmında bulunan hipofiz bezinden salgılanır. Bu bölgede oluşan bazı problemler, prolaktin düzeylerinin normalin üzerine çıkmasına neden olabilir. İşte bu artışa yol açabilecek başlıca hipofiz kaynaklı nedenler:
      • Prolaktinoma: Hipofiz bezinde gelişen ve doğrudan prolaktin üreten genellikle iyi huylu bir tümördür. Prolaktin yüksekliğinin en sık görülen patolojik nedenidir. Tümörün boyutuna göre mikroadenom (<10 mm) veya makroadenom (>10 mm) olarak sınıflandırılır.
      • Hipofiz Tümörleri: Bazı hipofiz tümörleri prolaktin üretmese bile, hipofiz dokusuna ya da çevresindeki yapılara baskı yaparak hormon dengesini bozabilir. Bu baskı, özellikle prolaktin üretimini baskılayan dopaminin etkisini azaltarak dolaylı yoldan prolaktin artışına neden olabilir.
      • Hipofiz Sapı (Stalk) Baskısı: Dopamin, hipotalamustan salgılanarak hipofiz bezine ulaşır ve prolaktin üretimini baskılar. Ancak hipofiz sapında gelişen bazı kitleler (örneğin kraniyofaringiom, menenjiom) bu iletiyi engelleyerek prolaktin düzeylerinin yükselmesine yol açabilir.
      • Hipotalamik Bozukluklar: Dopamin üretimini etkileyen hipotalamus hastalıkları da prolaktin üzerindeki doğal baskılayıcı etkiyi azaltarak hormonun artmasına neden olabilir.
      • Boş Sella Sendromu: Hipofiz bezinin yer aldığı sella tursika adlı boşluğun dolu olmaması veya hipofiz bezinin küçülmesiyle karakterize bir durumdur. Bu durum da hipofiz fonksiyonlarını ve dolaylı olarak prolaktin dengesini etkileyebilir.
    • Kronik Böbrek Yetmezliği: Böbrekler, prolaktin hormonunun kandan temizlenmesinde rol oynar. Ancak böbrek fonksiyonları bozulduğunda, bu hormon yeterince atılamaz ve kanda birikmeye başlar. Bu nedenle kronik böbrek yetmezliği olan kişilerde prolaktin düzeyleri yüksek olabilir. Ayrıca böbrek yetmezliği, prolaktin üretimini kontrol eden sistemleri de olumsuz etkileyebilir.
    • Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer de dolaylı yoldan hormon metabolizmasında rol oynar. Özellikle siroz gibi ileri düzey karaciğer hastalıklarında hormonların yıkımı azalabilir. Bunun sonucunda prolaktin kanda daha uzun süre kalabilir ve seviyeleri yükselebilir.
    • Polikistik over sendromu (PCOS) :Bazı olgularda prolaktin yüksekliği görülebilir. Sıklıkla hafif derecede hiperprolaktinemi görülebilir.
    • Hipotiroidi (Tiroid bezinin az çalışması): Tiroid hormonu düşük olduğunda vücut dengeyi sağlamak için bazı hormonları artırır. Bunlardan biri de prolaktindir. Bu nedenle hipotiroidi olan kişilerde prolaktin yüksek çıkabilir.

3.Farmakolojik Nedenler (İlaç Kullanımı):Bazı ilaçlar dopamin adı verilen maddenin etkisini azaltır. Dopamin, prolaktin salgısını baskılar. Dolayısıyla dopaminin azalması prolaktin seviyesini yükseltebilir. Yüksek prolaktine neden olabilecek bazı ilaçlar:

    • Nöroleptikler (Antipsikotikler): Dopamin blokajı yoluyla
    • Antidepresanlar (özellikle SSRI ve trisiklikler)
    • Mide ilaçları (metoklopramid, domperidon)
    • Östrojen içeren ilaçlar (Doğum kontrol hapları, hormon replasman tedavisi)
    • Hipertansiyon İlaçları: Bazı antihipertansifler

4. Diğer Nadir Nedenler

    • İdiyopatik Hiperprolaktinemi: Hiperprolaktineminin nedeni bulunmadığı durum ise idiyopatik hiperprolaktinemi olarak tanımlanır.
    • Göğüs duvarı travması veya cerrahisi (Meme uyarısına bağlı)
    • Spinal kord lezyonları
    • Ektopik prolaktin salgılayan tümörler (Çok nadir)

Hiperprolaktinemi Belirtileri ve Bulguları

Hiperprolaktinemi, kadınlarda çeşitli belirti ve bulgulara yol açabilir. Bunlar, prolaktin seviyesinin yüksekliğine ve süresine, ayrıca bireysel farklılıklara göre değişiklik gösterebilir.Kadınlarda görülen hiperprolaktinemi belirti ve bulguları:

  • Adet Düzensizlikleri: En sık görülen belirtidir.
    • Oligomenore: Seyrek adet görme (adet aralarının uzaması).
    • Amenore: Adet görememe (adetlerin tamamen kesilmesi).
    • Anovulasyon: Yumurtlama olmaması, bu da adet düzensizliklerine katkıda bulunur.
  • Memelerden Süt Gelmesi (Galaktore)
    • Gebelik veya emzirme dışında meme uçlarından sıvı (süt benzeri) gelmesi.
    • Tek veya iki memede de olabilir, bazen kendiliğinden bazen sıkınca fark edilir.
    • Genellikle ağrısızdır.
  • İnfertilite(Kısırlık)
    • Yumurtlamanın baskılanması nedeniyle gebelik oluşmaması
    • Hormonal dengenin bozulmasına bağlı olarak döllenme şansının azalması
  •  Cinsel İşlev Bozuklukları
    • Cinsel istekte azalma (libido kaybı): Bu durum, östrojen seviyelerinin düşmesiyle de ilişkilidir.
    • Vajinal kuruluk ve ağrılı ilişki (disparoni): Östrojen eksikliğine bağlı gelişebilir.
  • Diğer Belirtiler:
    • Memelerde Hassasiyet veya Büyüme:Hormonal değişikliklere bağlı olarak memelerde şişkinlik ve hassasiyet olabilir.
    • Baş Ağrısı: Özellikle hipofiz bezinde prolaktin salgılayan bir tümör (prolaktinoma) varsa ve büyüyerek çevredeki dokulara baskı yapıyorsa baş ağrısı görülebilir.
    • Görme Bozuklukları: Yine büyük prolaktinomaların optik sinirlere baskı yapması sonucu bulanık görme, çift görme veya görme alanında daralma gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durum daha nadirdir.
    • Hirsutizm: Yüz, göğüs veya diğer vücut bölgelerinde normalde kadınlarda görülmeyen aşırı kıllanma. Bu durum genellikle prolaktin yüksekliğinin direkt etkisi olmaktan ziyade, altta yatan başka hormonal dengesizliklerle birlikte görülebilir.
    • Akne: Hormonal dengesizliklerle ilişkili olarak ciltte sivilce oluşumu.
    • Osteoporoz (Kemik Erimesi): Uzun süreli östrojen düşüklüğü kemik yoğunluğunda azalmaya ve osteoporoz riskinin artmasına neden olabilir. Bu genellikle uzun süreli tedavi edilmemiş hiperprolaktinemi vakalarında görülür.
    • Kilo Alımı: Bazı kadınlar hiperprolaktinemi ile birlikte kilo aldıklarını fark edebilirler, ancak bu durumun doğrudan prolaktin yüksekliğiyle ilişkisi kesin olarak kanıtlanmamıştır. Hormonal dengesizliklerin genel etkisi olabilir.
    • Yorgunluk ve Halsizlik: Hormonal değişiklikler nedeniyle enerji düşüklüğü ve yorgunluk hissi yaşanabilir.
    • Duygusal Değişiklikler: Bazı kadınlarda irritabilite, anksiyete veya depresif ruh hali gibi duygusal değişiklikler görülebilir.

Önemli Not: Her kadında bu belirtilerin tamamı görülmeyebilir. Bazı kadınlar sadece hafif belirtiler yaşarken, bazılarında daha belirgin ve rahatsız edici semptomlar ortaya çıkabilir. Ayrıca, bu belirtilerin birkaçı başka sağlık sorunlarının da işareti olabilir. Bu nedenle, bu tür belirtileriniz varsa bir doktora başvurarak gerekli değerlendirmelerin yapılması önemlidir.

Hiperprolaktinemi Tanı

Hiperprolaktinemi tanısı, bir dizi klinik değerlendirme, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin kombinasyonu ile konulur. Tanı sürecinde izlenen adımlar:

1.Klinik Değerlendirme

    •  Anamnez (Tıbbi Öykü):Hastanın şikayetlerini, tıbbi geçmişini, kullandığı ilaçları, adet döngüsünü (kadınlarda), cinsel fonksiyonlarını, stres düzeyini ve aile öyküsünü detaylı olarak sorgular. Bu aşama, hiperprolaktinemiye yol açabilecek olası nedenler hakkında önemli ipuçları sağlar
    • Fizik Muayene:Genel sağlık durumunu değerlendirmenin yanı sıra, hiperprolaktinemi ile ilişkili olabilecek bulguları araştırılır. Kadınlarda meme muayenesi yapılarak galaktore olup olmadığı kontrol edilir. Ayrıca, genel hormonal dengesizliklere işaret edebilecek diğer fiziksel bulgular da değerlendirilir.

2.Laboratuvar Testleri

    • Serum prolaktin düzeyi ölçümü: Tanının temelini oluşturur. Genellikle sabah saatlerinde, aç karnına ve stresten uzak bir şekilde kan örneği alınarak prolaktin seviyesi ölçülür. Tek bir yüksek değer tanı için yeterli olmayabilir, bu nedenle genellikle farklı günlerde tekrarlanan ölçümler gerekebilir. Test öncesinde yoğun egzersiz ve meme uyarımından kaçınılması önemlidir, çünkü bunlar prolaktin seviyelerini geçici olarak yükseltebilir.
      • Hafif yükseklik: Stres, gebelik, ilaçlar (antipsikotikler, antidepresanlar, metoklopramid, östrojen) düşünülür.
      • Orta yükseklik : Mikroadenom veya ilaç etkisi.
      • Belirgin yükseklik (>200 ng/mL): Makroadenom (prolaktinoma) lehinedir.
    • Diğer Hormon Testleri: Hiperprolaktinemiye eşlik edebilecek veya neden olabilecek diğer hormonal dengesizlikleri değerlendirmek için aşağıdaki testler yapılabilir:
      • Tiroid Fonksiyon Testleri (TSH, serbest T4): Primer hipotiroidizmin hiperprolaktinemiye neden olup olmadığını belirlemek için bakılır.
      • Böbrek ve Karaciğer Fonksiyon Testleri: Kronik böbrek veya karaciğer yetmezliğinin rolünü değerlendirmek için.
      • Gonadotropinler (LH, FSH): Üreme hormonlarının seviyelerini değerlendirmek için.
      • Östrojen (Kadınlarda): Cinsel hormon seviyelerini değerlendirmek için.
      • Gerekirse diğer hipofiz hormonları (büyüme hormonu, ACTH vb.).
      • Gebelik testi (β-hCG): Gebelik prolaktin düzeylerini yükseltir.

3.Görüntüleme Yöntemleri: Prolaktin seviyelerinde belirgin bir yükseklik saptandığında veya klinik olarak hipofiz tümörü (prolaktinoma) şüphesi varsa, hipofiz bezini görüntülemek için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

    • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Hipofiz bezi ve hipotalamusun detaylı görüntülenmesi için altın standarttır. Prolaktinoma veya diğer hipofiz/hipotalamik patolojilerin varlığını, boyutunu ve çevredeki dokularla ilişkisini belirlemede en hassas yöntemdir. Kontrast madde (gadolinyum) kullanılarak tümörün daha iyi görüntülenmesi sağlanabilir.
    • Bilgisayarlı Tomografi (BT): MRG’nin uygun olmadığı durumlarda (örneğin, metal implant varlığı) veya kemik yapıları değerlendirmek gerektiğinde kullanılabilir. Ancak MRG kadar detaylı görüntüleme sağlamaz.

4.Göz Muayenesi (Perimetri):Özellikle büyük prolaktinomaların (makroprolaktinoma) optik sinirlere baskı yapma olasılığına karşı, görme alanı testi (perimetri) yapılabilir. Bu test, hastanın farklı noktalardaki ışıkları görüp göremediğini değerlendirerek görme alanındaki olası kayıpları belirler.

Kadınlarda Hiperprolaktinemi ve İnfertilite

Kadınlarda prolaktin hormonunun yüksek seviyeleri, üreme sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir. Hiperprolaktinemi çeşitli mekanizmalar aracılığıyla infertiliteye neden olabilir.

  1. Adet Düzensizlikleri: Hiperprolaktinemi, kadınların adet döngülerinde düzensizliklere yol açabilir. Adetlerin azalması veya tamamen kesilmesi (amenore) gibi durumlar görülebilir. Bu durum, gebelik için uygun bir ortamın oluşmamasına neden olabilir.
  2. Ovülasyon Bozuklukları (Yumurtlama Bozuklukları): Yüksek prolaktin seviyeleri, beyinde yumurtlamayı düzenleyen hormonların (GnRH, FSH, LH) salgılanmasını baskılayabilir. Bu durum, yumurtanın olgunlaşmasını ve atılmasını (ovulasyon) engelleyerek veya düzensizleştirerek gebe kalma olasılığını önemli ölçüde azaltır.
  3. Luteal Faz Defekti: Yüksek prolaktin seviyesi, yumurtlamadan sonra progesteron hormonunun yeterli miktarda üretilmesini engelleyebilir. Progesteron, döllenen yumurtanın rahme yerleşmesi için gereklidir ve eksikliği, gebeliğin erken dönemde sonlanmasına (düşük) neden olabilir.
  4. Doğrudan Over Üzerine Etki: Bazı araştırmalar, yüksek prolaktin seviyelerinin doğrudan yumurtalıklar (overler) üzerinde de olumsuz etkiler yaratabileceğini göstermektedir.
  5. Östrojen Düşüklüğü: Kronik hiperprolaktinemi, östrojen üretimini azaltabilir. Yeterli östrojen olmadan normal bir adet döngüsü ve sağlıklı bir rahim içi ortamı oluşamaz, bu da implantasyon ve gebelik oluşumunu zorlaştırabilir.

Sonuç olarak, hiperprolaktinemi, adet düzensizlikleri, yumurtlama bozuklukları ve hormon dengesizlikleri gibi birçok mekanizma aracılığıyla kadınlarda infertiliteye yol açabilir. Bu durumun tedavi edilmesi, gebelik şansını artırabilir.

Hiperprolaktinemi Tedavi

Hiperprolaktinemi tedavisi, altta yatan nedene ve semptomların şiddetine bağlıdır. Tedavinin temel amaçları prolaktin düzeylerini normale döndürmek, semptomları hafifletmek ve varsa tümör büyümesini kontrol etmektir.

Tedavi Seçenekleri:

  • İlaç Tedavisi (Dopamin Agonistleri): Hiperprolaktinemi tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Dopamin agonistleri, beyinde dopaminin etkilerini taklit ederek prolaktin üretimini azaltırlar. Dopamin agonistleri genellikle prolaktin düzeylerini düşürmede ve prolaktinom tümörlerini küçültmede çok etkilidir. Tedaviye düşük dozda başlanır ve prolaktin düzeyleri normale dönene kadar doz yavaş yavaş artırılabilir. Tedavi süresi, duruma ve tedaviye verilen yanıta bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda, prolaktin düzeyleri belirli bir süre normal kaldıktan sonra ilaç kesilebilir, ancak çoğu zaman uzun süreli tedavi gerekebilir.
  • Cerrahi: İlaç tedavilerine yanıt vermeyen veya tolere edemeyen büyük prolaktinomlarda cerrahi tedavi düşünülebilir. Cerrahi başarısı tümörün büyüklüğüne ve yerine bağlıdır.
  • Radyoterapi: Cerrahi veya ilaç tedavisi başarısız olduğunda veya uygun olmadığında nadiren kullanılan bir seçenektir. Tümör hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır.
  •  Nedene Yönelik Tedavi: Hiperprolaktinemiye neden olan başka bir durum varsa (örneğin hipotiroidizm, ilaç kullanımı), öncelikle bu durumun tedavisi hedeflenir. Örneğin, tiroid hormonu eksikliği tedavi edildiğinde prolaktin düzeyleri genellikle normale döner. İlaç kaynaklı hiperprolaktinemide, mümkünse prolaktin düzeylerini yükselten ilaç kesilir veya farklı bir ilaçla değiştirilir.
  • Asemptomatik Hiperprolaktinemi: Hafif yüksekliklerde ve semptom yoksa tedavi gerekmeyebilir, takip yeterlidir.
  • Gebelik Planlayan Hastalarda Tedavi: Gebelik planlayan kadınlarda hiperprolaktinemi tedavisi, prolaktin seviyelerini normalleştirerek yumurtlamayı düzenlemek ve gebeliğin sağlıklı devam etmesini sağlamak üzere planlanır.

Tedaviye Yanıt ve İzlem:

Tedaviye başlandıktan sonra, prolaktin düzeylerini izlemek ve tümör büyüklüğünü kontrol etmek için düzenli kan testleri ve görüntüleme  gerekebilir. Semptomlardaki düzelme de tedaviye yanıtın bir göstergesidir.

Önemli Notlar:

  • Doktorunuzun önerdiği tedavi planına uyun ve düzenli kontrollerinizi yaptırın.
  • İlaçların olası yan etkileri hakkında doktorunuzla konuşun ve herhangi bir yan etki yaşarsanız doktorunuza bildirin.
  • Hamilelik planınız varsa veya hamileyseniz doktorunuzu bilgilendirin, çünkü hiperprolaktinemi ve tedavisi hamileliği etkileyebilir.

Hiperprolaktinemi İnfertilite (Kısırlık) Tedavisi

Hiperprolaktinemi gebelik planlayan hastalarda tedavi yaklaşımı, prolaktin düzeylerinin düşürülmesini, ovülasyonun düzenlenmesini ve dolayısıyla fertilite şansının artırılmasını hedefler. Tedavi, hiperprolaktineminin nedenine, prolaktin düzeyinin yüksekliğine ve hastanın semptomlarına göre kişiye özel olarak planlanır.

Dopamin Agonisti Tedavisi (Gebelik Öncesi):Yüksek prolaktin, yumurtlamayı engelleyerek infertiliteye neden olabilir. Gebelik planlayan hastalarda dopamin agonistleri ile prolaktin seviyeleri normale döndürülür.

Tedavi Süreci :

      • İlaç tedavisiyle prolaktin seviyeleri normalleştiğinde, genellikle 1 ila 3 ay içinde yumurtlama yeniden başlayabilir.
      • Düzenli adet döngüsü olan ve yumurtlama gerçekleşen hastaların gebe kalma olasılığı artar.
      • Gebelik oluştuğunda, genellikle ilaç kullanımı bırakılır.

Tedavi Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

      • Dopamin agonistlerine genellikle düşük dozda başlanır ve prolaktin düzeyleri normale dönene ve düzenli adet döngüleri başlayana kadar doz yavaş yavaş artırılır.
      • Tedaviye başlandıktan sonra prolaktin düzeyleri düzenli olarak kontrol edilir.
      • Ovülasyonun sağlanıp sağlanmadığı takip edilir. (adet döngüsü takibi, bazal vücut sıcaklığı ölçümü, ovülasyon testleri).
      • Gebelik planlandığı için, ilacın olası yan etkileri ve gebelik üzerindeki etkileri konusunda hasta bilgilendirilir.

Hiperprolaktinemi ve  Yardımcı Üreme Teknikleri (YÜT)

Prolaktin düşürücü ilaçlara rağmen prolaktin seviyeleri yüksek kalmaya devam ederse veya yumurtlama gerçekleşmezse yumurtlamayı uyarmak için farklı ilaçlar (Gonadotropinler vb.) kullanılabilir. Gerekli durumlarda tüp bebek (IVF) gibi yardımcı üreme tekniklerine başvurulabilir

Hiperprolaktinemi tedavisi kişiye özeldir. Kendi kendinize  ilaç kullanmayın.Gebelik planlayan hiperprolaktinemili kadınların gebelik öncesinde bir endokrinoloji uzmanı ve bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından değerlendirilmesi önemlidir.

Hiperprolaktinemi Sonuç

Hiperprolaktinemi, çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen ve üreme sağlığı başta olmak üzere birçok sistemi etkileyebilen bir durumdur. Erken tanı ve uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir ve uzun vadeli komplikasyonlar önlenebilir. Hiperprolaktinemi şüphesi olan bireylerin bir uzmana başvurması önemlidir. Uzman hekim, detaylı değerlendirme yaparak doğru tanıyı koyacak ve kişiye özel tedavi planını oluşturacaktır.

Sık Sorulan Sorular

  • Prolaktin testi öncesi nelere dikkat edilmeli?
  • Aç karnına
  • Stresten kaçınılmalı, meme uyarımı olmamalı.
  • Sabah erken saatte yapılması idealdir.
  • Hiperprolaktinemi İnfertiliteye (kısırlığa) neden olur mu?

Evet. Yüksek prolaktin, LH ve FSH hormonlarını baskılayarak yumurtlamayı (kadınlarda) veya testosteron üretimini (erkeklerde) engelleyebilir. Tedaviyle genellikle düzelir.

  • Hiperprolaktinemiyle tüp bebek yapılabilir mi?

Evet, ancak öncelikle prolaktin düzeyi kontrol altına alınmalıdır. Aksi takdirde yumurtlama baskılanabilir ve başarı şansı düşer.

  • Hiperprolaktinemi psikolojik sorunlara yol açar mı?

Yüksek prolaktin seviyeleri, özellikle anksiyete, depresyon ve libido kaybı gibi sorunlarla ilişkilendirilebilir. Ayrıca, hiperprolaktinemiye neden olan bazı antipsikotik ilaçlar da bu durumu tetikleyebilir.

  • Hiperprolaktinemi tekrarlar mı?

İlaç kesildikten sonra prolaktin seviyeleri yükselebilir (özellikle prolaktinomada).

  •  Hiperprolaktinemi ve meme kanseri ilişkisi var mı?

Hiperprolaktinemi ve meme kanseri arasındaki ilişki karmaşık ve hala araştırılmaya devam eden bir konudur. Mevcut bilimsel kanıtlar kesin bir neden-sonuç ilişkisi olduğunu göstermemekle birlikte, bazı potansiyel bağlantılar ve dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.

  • Adet düzensizliği olan her kadında prolaktin testi yapılmalı mı?

Evet. Adet görememe (amenore) veya düzensiz adet durumlarında prolaktin seviyesi mutlaka kontrol edilmelidir.

  • Hiperprolaktinemi ve osteoporoz ilişkisi nedir?

Uzun süreli yüksek prolaktin, östrojen bağlı kemik erimesi riskini artırır.

Bu sorular ve cevaplar, hiperprolaktinemi hakkında genel bir anlayış sağlamayı amaçlamaktadır. Ancak her bireyin durumu farklı olabileceğinden, kişisel sorularınız ve endişeleriniz için mutlaka uzmana danışmanız önemlidir.

Kadın İnfertilite Nedenleri