MİYOMLAR (LEİOMİYOMLAR=FİBROİD)

Fibroid ya da leiomiyoma adı da verilen miyomlar, düz kas ve bağ dokusu içeren iyi huylu kitlelerdir. Genel olarak çok sayıda bulunan ve büyüklükleri değişen miyomlar uterusu büyütebilir veya uterin yapıyı belirgin olarak bozabilir. Ergenlik öncesi görülmesi son derece nadir olan ve sıklıkla 30–40 yaşlar arasında ortaya çıkan miyomlar menopoz sonrası küçülür.

Miyomlar en sık görülen pelvik kitle olmasına rağmen neden ve nasıl çıktığı tam olarak açıklanamamıştır. Aile öyküsü, genetik yatkınlık, oral kontraseptif (doğum kontrol hapı) veya intrauterin cihazlar kullanımı, yaşam tarzı faktörleri, d vitamini eksikliği  ve son zamanlarda obezite dahil olmak üzere birçok risk faktörü tanımlanmıştır.

 Miyomların Nedenleri

Miyomlar gelişiminde etkili olduğu düşünülen faktörler:

• Genetik yatkınlık: Ailede miyom öyküsü olan kadınlarda risk artar.
• Hormonlar: Estrojen ve progesteron miyom büyümesini tetikleyebilir.
• Obezite: Aşırı kilo, hormon seviyelerini bozarak miyom riskini yükseltebilir.
• Gebelik: Gebelik döneminde östrojen ve progesteron hormonlarının üretimi artar. Bu yüzden gebelik sırasında miyomlar büyüme eğiliminde olabilir.
• D vitamini eksikliği: Son çalışmalar, D vitamini eksikliği ile rahim miyomları arasında bir ilişki olduğunu ileri sürmüştür. Çalışmalar, düşük D vitamini seviyelerinin miyom riskini artırabileceğini göstermektedir.
• Çevresel Etkenler: Doğum kontrol hapı kullanımı, menarş (ilk âdet) yaşının küçük olması, kırmızı et bakımından zengin diyet uygulamak, meyve, sebze ve süt ürünlerini az tüketmek ve alkol kullanımı gibi etkenlerin de miyom oluşumunda rolü olduğu düşünülmektedir.

Miyomların Çeşitleri

Miyom çeşitleri, miyomun yerleştiği bölgeye göre farklı isimler altında sınıflandırılır. Miyom çeşitleri şöyle sıralanabilir:

• İntramural Miyom: En sık görülen miyom türü olan intramural miyomlar, rahmin kas dokusunda görülür. Rahmi genişletip, esnetebilir niteliktedir. Adet düzensizliklerine yol açabilir.
• Subseröz Miyom: Rahmin dışına doğru büyür. Karın bölgesinde baskı hissine neden olabilir.
• Submüköz Miyom: Rahmin kas dokusunun orta tabakasında (miyometriumda) gelişir. Rahim iç tabakasına (endometriyuma) doğru büyür. Adet kanamalarını artırabilir ve infertilite (kısırlık) sorunlarına neden olabilir.Submüköz miyomlar nadir görülür.
• Saplı Miyom: Bir sap (bağlantı noktası) ile rahme bağlıdır Saplı miyomlar zaman içinde kendi etrafında dönerek ağrıya yol açabilir. Rahim dışına doğru sarkan vakalarda ise saplı miyomların ameliyatla alınması gerekir.

Miyomun Belirtileri

Miyomlar genellikle belirti vermez, ancak büyüklüklerine ve yerleşim yerlerine bağlı olarak şu semptomlara neden olabilirler:

• İnfertilite
• Yoğun ve uzun süren adet kanamaları
• Adetler arası lekelenmeler
• Kasıklarda ve belde ağrı
• Sık idrara çıkma veya mesane baskısı
• Kabızlık ve bağırsak problemleri
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Karında şişlik veya büyüme
• Gebelikte düşük veya erken doğum riski

Submükoz miyomlar; dismenoreye neden olabilmeleri, menstruasyon esnasında aşırı kanamaya yol açmaları ve fertilizasyonu(döllenmeyi) engelleyebilmeleri nedeni ile hem intramural hem de subseröz miyomlardan daha fazla klinik tabloya neden olurlar.

Miyomun Tanısında Yöntemler

Tanısı çoğunlukla pelvik muayene sırasında uterusun sert, büyük ve sınırlarının düzensiz olması ile konur. Görüntüleme yöntemleri ile miyomun yerleşimi, büyüklüğü hakkında bilgi öğrenilebilir. Miyomun tansında kullanılan görüntüleme yöntemleri:

• Ultrasonografi
• Histeroskopi
• Histerosalpingografi (HSG)
• Laparoskopi
• Magnetik Rezonans (MR)

Miyomların ayırıcı tanısında normal gebelik, yumurtalık bölgesinde kitle, adenomyozis, uterusa ait şekil bozuklukları, komşu organ tümörleri, pelvik böbrek, miyometrial hipertrofi (aşırı büyüme ) vajinal kanamaya yol açan diğer durumlar göz önünde tutulmalıdır.

Miyomun Tedavisi

Miyom tedavisinin şekli ve zamanı hastanın yaşı, çocuk isteği, şikâyetlerin tipi ve şiddeti, anormal kanamalar, miyomun yerleşim yeri, büyüklüğü ve büyüme hızı gibi faktörlere bağlıdır. Miyom hastada belirgin bir şikâyet yaratmıyorsa ve çok küçükse 3–6 ayda bir muayene ve ultrason ile hastanın takibi yapılır. Değişiklik saptanır ise tedaviye geçilir. Buradaki amaç doğurganlık açısından uterusa zarar verebilecek girişimlerden kaçınmaktır.

• Medikal Tedavi

Medikal tedavi yönteminde amaç miyomun büyüklüğünü ve kanama miktarını azaltarak miyomla ilgili belirtileri azaltmak ve miyomu ortadan kaldırmaktır. Ayrıca bazı ekoller cerrahi tedavi öncesinde ilaç tedavisi vererek miyomları küçültmeyi ve bu sayede cerrahi esnasında işlemi kolaylaştırmayı ve kanama miktarını azaltmayı önermektedirler.

• Cerrahi Tedavi

Miyomlarda cerrahi tedavi gerektiren durumlar şunlardır:

1-Anormal Kanamalar Eğer adetler çok fazla ve pıhtılı oluyor ise bu durum anemiye yol açacağından mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
2-Ani büyüme (Periyodik olarak takip edilirken hızla büyüyen olgular)
3-Miyomun infertiliteye neden olduğu düşünülen olgularda
4-Servikal bölgede 3–4 cm boyuta erişmiş miyomlar.
5-Pedinküllü subseröz veya submukoz miyomlar,
6-Tekrarlayan gebelik kayıplarında

Bu faktörlere göre 40 yaşın altı çocuk beklentisi olan kadınlarda miyomların çıkartılması (miyomektomi) ya da çocuk beklentisi olmayanlarda rahimin tamamen alınması (histerektomi) alternatiflerinden biri tercih edilir.

Miyomektomi laparatomi (karın açımı) şeklinde yapılabileceği gibi laparoskopik cerrahi tekniğinin gelişmesi ile subseroz ve intramural miyomlar laparaskopik olarak çıkartılmaktadır. Laparoskopi ve laparatomi ile miyomektomi sonrası gebelik oranları arasında ve gebelik prognozunda fark yoktur.

 Miyomlar ve İnfertilite

Miyomlar doğurganlığı etkileyebilir, ancak miyomların çoğunluğu infertiliteye neden olmaz. Miyomların infertiliteye neden olabileceğine dair teoriler;

• Mekanik olarak engel olma: Tubaları iterek sperm, yumurta transferine engel olabilir.
• Sperm hareketini kolaylaştıran ritmik uterin kasılmalarda bozulmaya neden olabilir.
• Uterus kavitesinde bozulma: Büyüyen miyom nedeniyle gebelik materyaline yeteri kadar büyüyecek yer kalmaması sonucu gebelik düşük ya da erken doğumla sonuçlanabilir.
• Endometrium düzeninde bozulma: Embriyonun rahime yerleşmesinde bozulmaya yol açabilirler.

 Miyomlar ve Yardımcı Üreme Teknikleri

Submukoz miyomlar yardımcı üreme tekniklerinin başarı oranlarını anlamlı olarak etkilemektedir.Submukoz miyomlar ie intramural lokalizasyonlu 5 cm’den büyük miyomlar yardımcı üreme tekniklerine geçmeden çıkartılması önerilmektedir.

Miyomlar Sonuç

Miyomlar çoğu kadında belirti vermeden var olabilir, ancak bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Adet düzensizlikleri, kısırlık veya ağrı gibi şikayetleriniz varsa jinekolojik muayene yaptırmanız önemlidir. Erken teşhis, uygun tedavi seçeneğinin belirlenmesine yardımcı olabilir.

Ne zaman doktora görünmeliyim;

• İnfertilite ile ilgili sorunlar yaşıyorsanız,
• Sürekli pelvik ağrı ve basınç hissediyorsanız,
• Adet kanamanız fazlaysa,
• Ağrılı dönemler geçiriyorsanız doktorunuza görünmeniz önerilir.

 

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• Miyomları Önlemek Mümkün mü?

Tamamen önlemek mümkün olmasa da, bazı önlemler miyom riskini azaltabilir:

• • Sağlıklı beslenme: Bol sebze, meyve ve lif tüketmek faydalıdır.
  • Fazla kilodan kaçınma: Obezite riski artırabilir.
  • Düzenli egzersiz: Hormon dengesini düzenler ve miyom gelişimini engelleyebilir.
  • D vitamini takviyesi: Miyom riskini azaltıcı etkisi olduğu bilinmektedir.

• Miyomlar Kansere Dönüşür mü?

Uterusta oluşan iyi huylu şeklinde tanımlanan miyomlar, kansere dönüşme riski çok düşük olan dokulardır. Ancak çok nadir bir durum olan sarkom adı verilen kötü huylu tümörler, miyomlarla karışabilir. Hızla büyüyen miyomlarda doktor değerlendirmesi önemlidir.

• Miyom ameliyatı sonrası hamile kalabilir miyim?

Başarılı bir miyom ameliyatı sonrasında hamilelik açısından herhangi bir sıkıntı beklenmez. Yalnızca cerrahi geçiren kadınların ameliyat sonrasında 3- 6 ay arasında beklemesi önerilmektedir. Ancak gebelik takibi önemlidir. Ameliyat türüne göre doğum şekli (normal doğum veya sezaryen) doktor tarafından belirlenmelidir.

• Miyomlar tekrarlar mı?

Evet, özellikle genç yaşta miyomektomi yapılan kadınlarda miyomların tekrar büyüme riski vardır. Tamamen önlemek mümkün olmasa da sağlıklı beslenme ve düzenli kontrollerle risk azaltılabilir.

• Miyomlar için ameliyat olmak şart mı?

Hayır, eğer miyomlar küçükse ve ciddi semptomlara yol açmıyorsa takip yeterli olabilir. Ancak aşırı kanama, ağrı veya kısırlık gibi durumlar söz konusuysa cerrahi tedavi düşünülebilir.

• Miyomlar menopozdan sonra küçülür mü?

Evet, estrojen seviyeleri düştüğü için miyomlar menopozdan sonra genellikle küçülür ve semptomlar azalır.